Donderdagavond 1 november 2018 om 11 uur zendt de Concertzender de 100ste aflevering uit van het programma Kairos. Samensteller Wino Penris noemt Kairos ‘een meditatie op hedendaagse muziek’.
De uitzendingen van Kairos lijken muziekessays. Hoe kwam je op het idee?
Dat ontstond vanzelf. Bij de eerste afleveringen had ik een profiel in gedachten van muziek die ik wilde uitzenden. Dat profiel was toen nog beperkt, zo iets van ‘hedendaags, spiritueel, diepzinnig’. Naarmate ik meer ervaring kreeg, ging ik de muziek meer intuïtief kiezen. Toen bleek opeens dat er veel meer mogelijk was en dat er in een programma als vanzelf een centraal thema opdook. Ik hoefde het alleen maar te horen.
En de naam Kairos?
Kairos is een van de twee oud-Griekse tijdbegrippen. Kronos is de voortgaande tijd, haastige tijd waarvan we steeds te weinig hebben. Kairos is de stilstaande tijd, die er in overvloed is als we haar maar weten te vinden. Meditatie is een effectieve manier om Kairos te vinden. De meditatieve staat van Kairos probeer ik op te roepen, met muziek en soms met verhalen of gedichten.
Hoe stel je een aflevering van Kairos samen?
Ik ben altijd ‘op jacht naar muziek’. Als ik iets moois hoor, probeer ik de muziek te vinden. Ik krijg ook veel tips en musici sturen me dingen. En dan ga ik ervoor zitten. Ik begin met de openingstune en een chaos van cd’s en harde schijven vol muziek. Je zou mijn werkkamer eens moeten zien! Meestal pak ik een CD uit een stapel en weet dan intuïtief of daar het goede nummer op staat. Dat zet ik dan bij de tune en dan zoek ik verder. Er is geen plan: als ik ga nadenken, gaat het mis. Soms lukt het niet. Het duurt wel eens twee dagen voor het volgende nummer er is. Ik heb steeds meer het gevoel dat de stukken elkaar opzoeken. Ik ben dan eigenlijk niet meer dan een assistent die alles in de computer zet.
Gebruik je alleen opnames, of ook wel ‘found footage’?
Het mooiste vind ik het als ik muziek opgestuurd krijg door de makers zelf. Soms zijn die opnames gemaakt met een mobiele telefoon of cassetterecorder. Als ik het mooi vind, probeer ik dat kwalitatief op te werken tot iets dat ik in een aflevering kan gebruiken. En ik neem vaak mijn recorder mee op vakantie of naar mijn werk en dan neem ik allerlei geluiden op. Een paar jaar geleden was er aan de overkant van de straat een Turks bruiloftsfeest, met een orkestje dat op straat traditionele Turkse bruiloftsmuziek speelde. Dat heb ik opgenomen en in Kairos verwerkt. Vervolgens heb ik het bruidspaar die aflevering laten horen. Ze vonden het ‘interessant’ en vroegen of ik nog thee wilde… Ik mix van alles door de muziek heen. Ik heb ook wel zelf stukjes ingespeeld op mijn keyboard, om twee stukken met een verschillende toonsoort aan elkaar te rijgen.
Hoe reageren luisteraars op Kairos?
Ik krijg heel mooie reacties. Mensen die erdoor geraakt worden, die het thema herkennen of die de muziek heel mooi vinden. Sommige mensen zeggen ook dat ze er rustig van worden. Dat heeft misschien ook wel iets met het uitzendtijdstip te maken! Het mooiste vind ik als mensen ervan in een ‘flow’ raken. Want dat begrip komt dicht bij ‘kairos’. Maar mijn vrienden en collega’s kunnen er soms niets mee. Die luisteren dan een keertje – om er van af te zijn – en zeggen dan ‘Interessant!’ of ‘Anders! Wil je nog koffie?’. En dan hoor ik ze denken ‘die Wino is altijd al een rare geweest’. Ach ja…
Kairos hoort bij de Concertzender. Welk programma op CZ luister je zelf graag?
Ik vind De Gehoorde Stilte absoluut het mooiste radioprogramma dat ik ken. Dat zoek ik vaak gericht op. Verder luister ik wel vaker naar Oriënt Express, X-Ray en X-rated, American Highways, Vrije Radicalen of Dreamscenes. Maar ik kan ook zomaar blijven hangen bij een programma over bijvoorbeeld oude muziek of Jazz. Mijn muzieksmaak is enorm breed. Veel breder dan de muziek die ik in Kairos draai.
Op welke Kairos-aflevering ben je zelf bijzonder gesteld?
Altijd op de laatste die ik gemaakt heb. Alhoewel: er zijn wel een paar afleveringen waar ik persoonlijke verhalen als inspiratiebron heb gebruikt, zoals het overlijden van familieleden of vrienden. Die zijn me ook erg dierbaar.
Kairos nummer 100. Wat betekent dat voor jou?
Ik heb nummer 100 op precies dezelfde manier gemaakt als de andere. Ik denk wel dat het de mooiste is die ik ooit gemaakt heb. Maar ja: dat denk ik dus iedere keer… Nee, eigenlijk is nummer 100 niet specialer dan de andere. Toen ik met Kairos begon, dacht ik aan een stuk of twaalf afleveringen. Wist ik veel hoe boeiend dit zou worden… Ik vind het echt niet te geloven!
