Oorgetuige #60: de tol. ‘Alles ter nagedachtenis aan jou…’, onze serie over Russische muziek van de 20ste eeuw, bevindt zich in de Grote Vaderlandse Oorlog. Het Russische muziekleven is grotendeels geëvacueerd naar Centraal-Azië.
Op 2 oktober 1942 overlijdt in Tasjkent Leonid Nikolajev, de pianodocent van Sjostakovitsj. Voor de componist reden om zich na negen jaar weer tot dit instrument te wenden. In Koejbysjev componeert hij ter nagedachtenis aan zijn oude leraar zijn Tweede pianosonate. U hoort pianist Joeri Jegorov (foto Roelof Kauffmann) in een eigen opname van de Concertzender van het ‘De Graaf Makelaarsconcert’, gemaakt op 28 maart 1987 in de Amsterdamse IJsbreker.
Dichter en schrijver Aleksandr Tvardóvski (foto rechts) ging in 1939 mee met de ‘schrijversbrigade’ die het westen van Wit-Rusland binnen marcheerde om inspiratie op te doen voor patriottische verzen. Hij werd lid van de Communistische partij en oorlogscorrespondent. In deze tijd ontstond zijn populaire oorlogsgedicht ‘Vasili Tjorkin’. Zijn latere oorlogsgedicht ‘Een huis langs de weg’ inspireerde componist Valeri Gavrílin (foto links) in 1984 tot een symfonische suite. De schrijver zien wij later terug als de hoofdredacteur van ‘Novy Mir’ die besluit tot publicatie van Ehrenburgs ‘Dooi’ en ‘Een dag uit het leven van Ivan Denisovitsj’ van Aleksandr Solzjenítsyn.
Aram Chatsjatoerján (foto rechts) begon het werk aan zijn Tweede Symfonie, ‘de Klok’, kort na de Duitse inval in Rusland. Hij voltooide haar in 1943.
1. Dmitri Dmitrijevitsj Sjostakovitsj (1906-1975).
Pianosonsate nr. 2 in bes opus 61 (1942), IM Leonid Nikolajev.
Joeri Jegorov (28.5.1954-16.4.1988), piano.
Eigen opname Concertzender van het ‘De Graaf Makelaarsconcert’ in de IJsbreker Amsterdam op 28 maart 1987.
2. Valeri Aleksandrovitsj Gavrilin (17.8.1939-28.1.1999).
‘Een huis langs de weg’, symfonische suite naar het gedicht van Aleksandr Tvardovski (21.6.1910-18.12.1971): 1) Moeders lied, 2) Jeugd, 3) De weg, 4) Wals, 5) Vakantie.
Tsjajkovski Moskous Radiosymfonieorkest olv. Vladimir Fedosejev.
Relief CR 991053.
3. Aram Iljitsj Chatsjatoerjan (1903-1978).
Symfonie nr. 2, ‘de klok’ (1943/1944).
Wiener Philharmoniker olv. Aram Chatsjatoerjan.
London 448 252-2.