Componisten/uitvoerenden: Arvo Pärt | Edison Denisov | Galina Oestvolskaja | Henryk Górecki
Perestrojka #41. Onze serie met werk rond verbouwing (perestrojka) en ineenstorting (‘destroyka’) van het communisme in Oost-Europa, is vandaag voor de vierde maal in Rusland.
We openen met het Klein requiem van Aleksandr Vóestin (foto links). U hoort de sopraan Jelena Vasiljeva en het Quatour sine Nomine.
Jelena Firsova componeerde haar ‘Stroom der tijd’ ter nagedachtenis aan Edison Denisov in 1997 op tekst van het allerlaatste korte gedicht van Gavriil Derzjávin (1743-1816): Time’s river in its stream/ Bears all human deeds away,/ And in an abyss of oblivion/ Drowns all nations, kingdoms and kings./ And should aught survive/ In sounds of lyre or of trumpet/ That too will be swallowed by the maw of Eternity/ And will not escape the common Fate. (6 juli 1816).
Michail Bronner (rechts op de foto) werd in 1952 in Moskou geboren, waar hij compositieleerling bij Tichon Chrennikov was. Hij verwierf vooral internationale faam in 1994 met uitvoeringen in Duitsland van zijn monumentale ‘Joods requiem’ op teksten van Chaim Bjalik, Maimonides, Anne Frank, het Lied der Liederen en psalmen. Violist Levon Ambartsóemjan (links op de foto), in Moskou leerling van onder andere Leonid Kogan, speelt met het ARCO Kamerorkest Bronners vioolconcert uit het jaar 2000, ‘Hemelspoort’ genaamd.
Muziekcriticus Alex Ross zei over Galina Oestvolskaja (foto): “Zij moet bijzonder omzichtig benaderd worden. Wee degene die op grond van religieuze titels als ‘Dona Nobis Pacem’, ‘Amen’ en ‘Dies Irae’ een mystiek minimalist verwacht als Henryk Gorecki of Arvo Pärt. Want dit is religiositeit met scherpe kantjes, een boetedoening voor esoterische zonde. De vormen tekenen zich pas af in het aardedonker als de ogen gewend zijn aan het gebrek aan licht.” De Russische componist Viktor Soeslin noemde haar muziek zelfs een ‘zwart gat’ dat alle licht verzwelgt, ook het licht van voor de schepping. “Muziek die met een dunne stalen naald de diepste diepten van het bewustzijn doorboort.” In haar Vijfde Symfonie uit 1989 gebruikte Oestvolskaja de tekst van het ‘Onze Vader’.
1. Aleksandr Koezmitsj Vóestin (geb. Moskou 24.04.1943).
Klein requiem (1994): 1) Requiem aeternam, 2) Dies Irae, 3) Recordare, 4) Confutatis.
Jelena Vasiljeva, sopraan en het Quator Sine Nomine: Patrick Genet en François Gottraux, viool. Hans Egidi, altviool en Marc Jaermann, cello.
Claves 50-2303.
2. Jelena Firsova (21.3.1950).
‘De stroom der tijd’ voor koor en kamerorkest opus 81, In Memoriam Edison Denisov (1997).
Koor en Kamerorkest Genève olv. Lev Markiz.
Meladina Record MRCD 0016.
3. Michail Bronner (geb. Moskou 25.02.1952).
Concerto voor viool en orkest, ‘Hemelspoort’ (2000): 1) Cantabile.
Levon Ambartsoemjan (Moskou, 1955), viool en het RACO Kamerorkest.
Phoenix PHCD 153.
4. Galina Ivanovna Oestvolskaja (Petrograd 17.6.1919 – Petersburg 22.12.2006).
Symfonie nr. 5 (1989/1990).
Sint Petersburg Solisten olv. Oleg Malov: Pjotr Tosenko, hobo. Vasili Kan, trompet. Valentin Abbakoemov, tuba. Aleksandr Sjoestin, viool. Valeri Javnertsjik, slagwerk. Oleg Popov, recitatief.
Megadisc MDC 7854.