Thema

Deze boezemvriend van Prokofjev (hierboven op zijn laatste foto) kwam de banvloek van 1948 wegens ‘formalisme’, die zelfs hem trof, nooit meer echt te boven. Eind 1949 was hij al ernstig ziek, maar hij stelde een operatie aan zijn maagtumor steeds uit om zijn werk op orde te brengen en laatste composities te voltooien. Tot die laatste werken behoort de negende pianosonate opus 84, die gespeeld wordt door Endre Hegedus.
Van 1949 dateert ook het 13de strijkkwartet opus 86, dat wordt gespeeld door het Tanejev Kwartet, bestaande uit violisten Vladimir Ovtsjárek en Grigori Loetzki, altviolist Vissarion Solovjev en cellist Josef Levinzon.
Mjaskovski’s laatste symfonie is een nogal onomwonden terugblik op de traditie van Tsjajkovski en het Machtige Hoopje. Luistert u naar deze 27ste symfonie in c, opus 85, gespeeld door het Russisch Staatssymfonieorkest met dirigent Valeri Poljanski.
We blijven ook de rest van deze uitzending in negentiende-eeuwse sferen. Het Kwartet van het Bolsjoj Theater, bestaande uit violisten Isaak Zhuk en Boris Veltmann, altviolist Moris Goervitsj en cellist Isaak Boeravski, en versterkt met altviolist Rudolf Barshai en cellist Svjatoslav Knoesjevitski, speelt het Russisch scherzo uit 1882 van Aleksandr Borodin, eigenlijk bedoeld voor een collectief strijkkwartet ‘De Vrijdagen’ van het Machtige Hoopje voor de salon van mecenas Mitrofan Beljajev op die dag.

Het Bolsjoj Theater Kwartet trad voor het eerst op in Moskou op 11 december 1931 en bestond tot 1968. Samengesteld uit de aanvoerders van de strijksecties van het Orkest van het Bolsjoj Theater en het Staatssymfonieorkest had het kwartet weinig gelegenheid om internationaal op tournee te gaan. In Moskou werkte het vaak samen met Sjostakovitsj bij de Moskouse première van diens kamermuziekwerken; zijn kwintet brachten ze met hem ten doop (hierboven met de componist rechts op de foto).

Wellicht even klassiek geöriënteerd als Mjaskovski was Nikolaj Medtner, die zich in 1936 in Engeland had gevestigd en hier op 13 november 1951 overleed. Beethoven was zijn lichtend voorbeeld en de heimwee naar Moskou zou deze boezemvriend van Rachmaninov tot zijn dood niet verlaten (hierboven samen met echtgenotes op de foto). Zijn pianokwintet in C verscheen posthuum. Hij werkte eraan sinds 1903 en beschouwde het werk als de ultieme samenvatting van zijn scheppend vermogen.
Als overstap naar de volgende Oorgetuige, die gewijd is aan het eerste naoorlogse Koningin Elisabethconcours in Brussel, speelt Leonid Kogan tot besluit het Valse Scherzo in C groot van Pjotr Iljitsj Tsjajkovski. 
Nikolaj Jakovlevitsj Mjaskovski (Novo Georgijevsk (Lomze) 20.4.1881 – Sivtsev Vrazjek 8.8.1950).
1. Pianosonate nr. 9 in F opus 84 (1949): 1) I. Svetlije obrazi – Sonatina (Allegro non troppo), 2) Povestvovanije (Andante sostenuto), 3) Neoederzjimoje stremlenije – Rondo (Molto vivo).
Endre Hegedus, piano.
Marco Polo 8.223178.
2. Strijkkwartet nr. 13 in a opus 86 (1949): 1) Moderato, 2) Presto fantastico, 3) Andante con moto e molto cantabile, 4) Molto vivo, energico.
Tanejev Kwartet: Vladimir Ovtsjarek en Grigori Loetzki, viool. Vissarion Solovjev, altviool. Josef Levinzon, cello.
Russian Disc RD CD 111 035.
3. Symfonie nr. 27 in c, opus 85 (1949): 1) Adagio – Allegro animato, 2) Adagio, 3) Presto ma non troppo.
Russisch Staatssymfonieorkest olv. Valeri Poljanski.
Chandos CHAN 10025.
4. Aleksandr Porfirjevitsj Borodin (1833-1887).
Russisch scherzo in D uit het collectieve strijkkwartet ‘Vrijdagen’ (1882).
Bolsjoj Theater Kwartet: Isaak Zhuk en Boris Veltmann, viool. Moris Goervitsj, altviool. Isaak Boeravski, cello. Rudolf Barshai, altviool 2. Svjatoslav Knoesjevitski, cello 2.
MEL CD 10 01750.
5. Nikolaj Karlovitsj Medtner (5.1.1880 – 13.11.1951).
Pianokwintet in C, opus posthuum: 1) Molto placido, 2) Andantino con moto, 3) Finale (Hosianna).
Hamish Milne, piano. Kenneth Sillito en Malcolm Latchem, viool. Robert Smissen, altviool. Stephen Orton, cello.
CRD 3515.
6. Pjotr Iljitsj Tsjajkovski (7.5.1840 – 6.11.1893).
Valse-scherzo in C opus 34 (1877).
Leonid Kogan, viool, USSR Staatsomroepsymfonieorkest olv. Aleksandr Gauk.
Brilliant Classics 93030/4.