Genre: Strijkkwartet
Componisten/uitvoerenden: Charles Ives | George Crumb
Opnametechniek: Kees Bijl
De strijkkwartetliteratuur staat bol van de klassiekers. Twee van de drie stukken op dit programma moet u beslist een keer gehoord hebben.
Het strijkkwartet is al 250 jaar de meest gewaardeerde vorm van kamermuziek, en zo’n beetje alle modes en stijlwisselingen heeft het genre doorstaan. Er zijn dan ook stapels klassiek geworden kwartetten uit de moderne muziek. De kwartetten van Ives en Crumb mogen we daar zeker toe rekenen.
Charles Ives (1874-1954) staat wijd en zijd bekend als de grote vernieuwer. Hoewel hij componeerde als hobby (in het dagelijks leven was hij zakenman) voerde hij vernieuwingen als bitonaliteit, clusters, kwarttonen en zelfs toevalsmuziek door lang voordat andere componisten er maar aan hadden kunnen ruiken. En toch … toch was hij behalve visionair ook ouderwets. Op een sentimentele manier voelde hij een nostalgie voor zijn jeugd in het noordoosten van de VS, en talloze composities vieren dingen uit die jeugd. In zijn Eerste strijkkwartet horen we een dienst van het Leger des Heils. Het werk werd begonnen in 1896, maar Ives sleutelde er bijna zijn hele leven aan. De muziek heeft nog niet het radicale van zijn latere werk, maar dat zal niemand echt een bezwaar vinden.
George Crumb (1929-2022) had een wat minder idyllische kijk op de wereld. In zijn werk Black angels word je vol de realiteit van dat moment in getrokken. De muziek gaat over de Vietnamoorlog – niet eens vanuit een politiek standpunt, vooral de harde realiteit van soldaten die naar het front moeten, van huis zijn en – lang niet altijd – terugkeren.
Met Viola String Quartet van Robert Kritz hebben we ook een minder bekend werk van een nog levende Amerikaan. Dit gemakkelijk in het gehoor liggende werk biedt precies wat het zegt: een strijkkwartet met één altviool meer. Een strijkkwintet à la Mozart dus. Deze componist lijkt op meer dan één manier als inspiratiebron te hebben gediend.
