Het bijzondere Impressionisme

Eind negentiende eeuw zat Frankrijk muzikaal met zichzelf in de knoop. Componisten wilden niet de muziek van het gehate Duitsland overnemen, maar als een beetje serieus musicus kwam je nauwelijks onder Duitse invloed uit. Typisch Franse muziek, dat was al heel lang opera, opera, opera en operette. Kunnen we geen muziek schrijven die typisch Frans klinkt en toch uitdagend en vernieuwend is?

Ernest Chausson (1855-1899) belichaamt die strijd. Jarenlang schreef hij muziek in de stijl van Massenet, de meester van populaire, weinig veeleisende opera’s. Maar na zijn dertigste begon hij toe te werken naar een modernere stijl. Daarin was hij bijzonder kritisch: zelden vond hij een werk goed genoeg voor publicatie en wat hem niet kon bekoren, vernietigde hij vaak. Hoewel hij bij zijn dood vierenveertig jaar oud was – niet overdreven jong dus – had hij nog nauwelijks naam gemaakt.

Iemand die hem wel zeer bewonderde was Claude Debussy. Tot op zekere hoogte was de bewondering ook wederzijds, maar op persoonlijk vlak lagen de twee elkaar niet. De burgerlijke Chausson voelde zich niet thuis in het vrijgevochten artistieke milieu waarin Debussy verkeerde. Op muzikaal gebied vonden ze elkaar wel, en het publiek onderkende dat. De nieuwe stijl van Debussy en Chausson werd ‘impressionisme’ genoemd, naar de door en door Franse schilderstijl die op dat moment over de wereld heerste. Vooral Debussy was het er niet mee eens, maar de naam bleef hangen.

In dit concert horen we liederen en kamermuziek van beide componisten. We kunnen zoeken naar de overeenkomsten en de verschillen. Ook is het een eye-opener om te zien dat Debussy, die we vooral kennen van programmatische titels met natuur- en sfeerimpressies, ook ‘gewoon’ een Sonate nr. 3 in d-klein heeft geschreven.