Symfonieën voor de salon

Muziek was eeuwenlang een wegwerpkunst: een componist schreef iets en voor de volgende gelegenheid werd er weer iets anders geschreven. Maar tegen het einde van de achttiende eeuw werden werken van grote componisten steeds meer op een voetstuk gezet en als meesterwerken vereerd – eerst opera’s, maar spoedig ook instrumentale muziek.

Maar wat nou als je die muziek wilde horen? Dan moest je wachten tot een symfonieorkest het in jouw stad kwam spelen. En als je zo’n werk al kende en het nog eens wilde horen? Onbegonnen werk… Gelukkig kwam er in die tijd nog een andere trend op: huismuziek. Steeds meer mensen gingen in amateurverband muziek maken. Voor zulke salonmusici werden de grote klassieke meesterwerken gearrangeerd. Zo kon je thuis, met een piano en een paar strijkers een symfonie van Beethoven naspelen, net zoals je nu een cd of een stream kunt opzetten.

In dit concert horen we de drie grote jongens van de Weense School. Eerst horen we Mozarts ‘Turkse’ ouverture van Die Entführung aus dem Serail.  Daarna horen we Beethovens Tweede symfonie – een redelijk vroeg werk, geschreven rond het moment dat zijn hardhorendheid begon in te zetten. Een van de laatste werken ook voordat hij begon aan het grote experimenteren waarmee hij bekend werd. Haydns symfonie nr. 101 is dan weer een van ‘s mans laatste werken. De meester schreef dit werk in Londen, waar hij een aantal goedbetaalde concerten verzorgde. De symfonie heeft als bijnaam ‘de klok’. Die naam dankt het werk aan het beroemde langzame deel.

Deze oude arrangementen zijn afgestoft door de Van Swieten Society. Deze club is vernoemd naar baron van Swieten, die in Wenen salons met muziek van alle drie organiseerde. De mecenas der mecenassen en de pionier van de muzieksalon. Een betere naam hadden de musici niet kunnen bedenken.