Deze maand is Theo Loevendie onze componist van de maand. Loevendie (1930), nog steeds actief als componist en improvisator, begon zijn carrière als jazzmusicus. Hij begon pas later de klassieke muziek te componeren, maar jazz is bij Loevendie nooit ver weg, net als invloeden uit Turkse muziek en niet-westerse muziek. We laten u er deze maand een aantal voorbeelden van horen,
Hoewel hij muzikaal is opgegroeid in een tijd waarin de strijd tussen tonale en atonale muziek hoog opspeelde, houdt Loevendie zich bezig met andere vragen: ‘hoe verenig ik westerse en niet-westerse elementen op een wijze waarop het niet-westerse niet klinkt als een exotische omlijsting? En hoe combineer ik jazz en klassiek zonder dat een van beide de boventoon voert? Daarnaast werkt hij met de spanning tussen vrijheid en gebondenheid.
Deze maand hoort u onder andere Loevendies opera Gassir uit 1991. Daarin baseerde hij zich op een Afrikaans verhaal rond de strijder Gassir die meende dat zijn roem onvergankelijk zou zijn. Eerst wordt hij met beide benen op de grond gezet door een patrijs die hem verkondigt dat hij in de vergetelheid zal raken. Daarna verliest Gassir in de strijd zijn acht zonen. Een luit, die Gassir voor zich heeft laat bouwen, bezingt niet zijn heldendaden maar verkondigt dat hij zal voortleven door zijn tranen en zijn verdriet. Net als in zijn eerdere opera Naima schreef Loevendie dialogen krachtig én ernstig zijn. En de instrumentatie houdt vaak het midden tussen kamermuziek en orkestmuziek. En dat alles in klein bestek: de opera is in een acte en duurt iets langer dan een half uur.
Ook Loevendies meest recente opera, The Rise of Spinoza uit 2014 gaat over vrijheid en gebondenheid. En al betreft het een opera, de muziek is concertant uitstekend te genieten want Loevendie gebruikt grotendeels dezelfde technieken als in zijn niet-theatrale composities. Loevendie schreef ook het libretto, over de verbanning van Spinoza uit Amsterdam. Bij de Concertzender hoort u de première.
Luisteren
Componist van de maand, vrijdag 4 december op werkdagen vanaf van 4 tot 5
