Concerten Tot en Met XXXV – 90 jaar Cage

We schrijven 2002. De twintigste eeuw was net afgelopen. Veel grote componisten van de na-oorlogse avant-garde waren nog in leven, al was hun muziek behoorlijk uit de mode geraakt. John Cage (1912-1990) was al twaalf jaar dood – hij hoorde dan ook bij een wat oudere generatie. Zijn reputatie was echter nog springlevend. Was hij niet degene die met 4’33” de grenzen had opgezocht van wat muziek betekende, of wat een publiek aan vernieuwingsdrang kon hebben? Was hij ook niet degene die een piano met schroeven en spijkers tot een slagwerk kon ombouwen? Was hij niet de auteur van Silence, een manifest annex geloofsbelijdenis annex paddenstoelengids waar een publiek van heren tot hippies mee wegliep? Precies, mensen kenden hem nog wel.

De Concerten Tot en Met, die rond deze tijd in Amsterdam werden gegeven, richtten zich op moderne en hedendaagse muziek, vaak van het uitgesproken avantgardistische soort dat toen allang niet meer vanzelfsprekend was. Aan die mensen was een eerbetoon aan 90, die dat jaar negentig geworden zou zijn, wel toevertrouwd. We “horen” inderdaad 4’33” (niet zo gek veel dus), maar ook een hele keur aan andere werken die, allemaal op hun eigen manier, ook Cage ten voeten uit zijn. Een Suite voor speelgoedpiano, de Cheap Imitations (waarin de componist een overbekende melodie neemt en er af en toe een nootje in verandert), de Etudes australes (waarin de zuidelijke sterrenhemel onder een doorzichtig velletje notenbalken wordt gelegd – spelen maar!). Bepaald geen hapklare brokken voor de niet-expert. Gelukkig licht Oei ieder stuk van tevoren toe, zodat ook gewone liefhebbers en geïnteresseerden weten waar ze naar luisteren.

Dit concert bevat ook echte hedendaagse muziek: een première van nieuw geschreven muziek door levende componisten. Of eigenlijk: vijf premières tegelijk. Voor dit concert kregen vijf componisten de knotsgekke opdracht om allemaal een stuk te schrijven op één enkele toon: de C, de A, de G, de E en de D (van Dante?). Die worden hier tegelijkertijd uitgevoerd door kleine groepjes musici die verspreid over het podium zitten/staan. Hoe dat precies zit, maken we hieronder inzichtelijk.

Vijf nieuwe eentoonsstukken (track 3)

Componist: Samuel Vriezen
Titel: A Ritual
Noot: A
Uitvoerenden: Ned McGowan (fluit), Dante Oei (piano), Louis Aguirre (viool)
Plaats op het podium: middenvoor

Componist: Martijn Voorvelt
Titel: D
Noot: D
Uitvoerenden: Elma van Amersfoort, Jeroen Beex, Daan van der Vliet en Martijn Voorvelt (gitaar)
Plaats op het podium: linksvoor

Componist: James Fulkerson
Titel: G for John Cage
Noot: G
Uitvoerenden: Krijn van Arnhem (contrafagot), James Fulkerson (stem), video
Plaats op het podium: rechtsvoor

Componist: Cynthie van Eijden
Titel: Reading John Cage
Noot: E
Uitvoerenden: Jacob Plooij (viool), Mijke Sekhuis (sopraan), Carina Vinke (alt), Igor Bogaert (bariton)
Plaats op het podium: linksachter

Componist: Dante Oei
Titel: XXV. Pinocchio promette alla Fata di esser buono e di studiare, perchè è stufo di fare il burattino e vuol diventare un bravo ragazzo
Noot: C
Uitvoerenden: John Anderson (basklarinet), Emilie MacLachlan (basgitaar), Paula Tognazzi (stem)
Plaats op het podium: rechtsachter