Genre: Kunstlied
Componisten/uitvoerenden: Charles Ives | Christina Viola Oorebeek | John Cage | Mayke Nas
Opnametechniek: Anton van Halderen
Bij sommige componisten is de grens tussen muziek en theater niet meer te trekken. Met opzet.
De twintigste eeuw bracht een oneindige reeks vernieuwingen. De tonaliteit werd een twaalftoonsreeks, het ritme werd een onontwarbaar lijnenspel, de melodie werd een tapijt van tonen, de partituur werd een suggestie – kortom, elke parameter werd overboord gezet.
Veel componisten bewaarden ook de laatste conventie niet meer: de grens tussen muziek en andere kunstvormen. Luisteren we hier nog naar een muziekstuk, of zitten we meer naar een performance te kijken. Is dit niet eerder conceptuele kunst, of toneel?
Maar misschien is er ook niets nieuws onder de zon. Met de komst van opera was de grens tussen muziek en toneel allang vervaagd, en trouwens: als muziek wordt gebruikt in een mis of om een machtig heerser aan te kondigen, dan staat het toch ook niet op zichzelf?
In dit concert horen we verschillende composities die van muziek een klein beetje theater maken. Geen complete operaatjes, maar liederen en liedcycli die net iets meer zijn dan een zetting van de tekst.
John Cage heeft veel conceptuele werken geschreven. Denk alleen maar aan 4’33”. The wonderful widow of eighteen springs lijkt een gewoon kunstlied (een beetje tragisch), maar de tekst komt uit de vage roman Finnegans Wake van James Joyce. Als je dat gaat voordragen, ben je al meteen in de wereld van experimenteel theater. Een componist als Robert Zuidam weet niet anders dan dat muziek een theatrale kant heeft. Altijd vertelt zijn muziek een verhaal over muziek, over uitvoerende kunsten, over alle aspecten van zichzelf. Ook Mayke Nas en Christina Viola Oorebeek passen in dit straatje – althans, de werken die we nu van ze horen. De liedkunst van Ives lijkt nog het meest op de romantische liederen van Schubert en Schumann, maar kenners weten eigenlijk wel waar het heen gaat: met Ives is altijd wel wat aan de hand. Een compositie loopt bij hem nooit eens af zoals ze begint, er moet altijd van alles anders dan je verwacht. Dat is ook een soort theater.
