Strümpfler-festival VOX HUMANA

We leven in een tijd waarin elk denkbaar geluid door een synthesizer of computer geproduceerd kan worden. Je kunt het zo gek niet bedenken of er bestaat een apparaat dat jouw gewenste samenstelling van harmonische en disharmonische boventonen kan genereren. Daarmee is er een eind gekomen aan een tijd waarin de mensheid het moest doen met louter natuurlijke klanken en specifieke instrumentklanken.

Ho, wacht eens even. Die tijd heeft nooit bestaan. Vergeten niet één heel oud instrument? Met de menselijke stem kun je een schier oneindig scala aan klanken maken. Dat doen we dagelijks al met onze duizenden menselijke talen en dialecten, maar Jaap Blonk doet er nog een schepje bovenop. Jarenlang heeft hij zijn tong, wangen strottenhoofd getraind om de gekste en meest uiteenlopende klanken te maken. Deze boventoon versterken, die wat afdekken – hij beheerst het allemaal precies. Blonk noemt zijn instrument de ‘wangsynthesizer’.

Heel wat jonger dan de menselijke stem, maar wel een stuk ouder dan de Moog of de Korg, is het orgel. Een soort antieke synthesizer, die je weliswaar niet kunt instellen, maar waar eeuwen aan geluidskennis in zit. Vanaf de late middeleeuwen werden orgelbouwers steeds beter in het nabootsen van andere instrumenten en het scheppen van hele nieuwe klanken, enkel door de experimenteren met pijpbreedte en -dikte, geheel of half afdekken, pijpmateriaal enz. Een van de vele ‘instrumenten’ die werden geïmiteerd was de menselijke stem, de vox humana.

In dit concert bundelen Jaap Blonk en organiste Gonny van der Maten de krachten. Van der Maten is bekend van allerlei soorten orgelmuziek – hoewel velen haar van conventioneler werk zullen kennen, draait ze haar handen voor een experiment zeker niet om. Met het werk van Blonk is de grens tussen moderne muziek en poëzie soms moeilijk te trekken. Of helemaal niet. Dat maakt niet uit. Je kunt heel goed liefhebber van allebei zijn, en hier voluit van genieten.