Door Thijs Bonger
Mozart en Haydn vonden elkaar op velerlei vlak. Ook in hun grenzeloze bewondering voor een jonge operadiva. Met haar stem, haar acteertalent en haar fysieke aantrekkingskracht fungeerde ze voor veel componisten als muze. Met haar in het achterhoofd ontstonden er heel wat stukken. En die blijken vaak het beluisteren meer dan waard.
Van Londen naar Florence
Haar naam? Nancy Storace. Ze werd in 1765 geboren in Londen, als dochter van een Engelse vrouw met een banketbakkerij en een Italiaanse bassist die luisterde naar de naam Stefano Storace. Nancy was een wonderkind. Ze debuteerde op haar zevende en trad al op haar elfde op als operazangeres. Samen met haar al even begaafde broer verkaste Nancy naar Italië, waar ze hoge ogen gooide. In Florence ging ze een soort duel aan met een castraat. Castraten hebben vaak meer volume dan vrouwelijke sopranen. Maar Nancy zou wel even bewijzen dat ze tegen die castraat opgewassen was. Toen heeft ze waarschijnlijk de kiem gelegd voor latere stemblessures.
Plat
Het publiek ging ook plat voor haar performance. Tegenwoordig zijn er veel operasterren die (ook) uitblinken als acteurs, maar in de tijd van Mozart en Haydn was dat een zeldzaamheid. In 1783 was de ambassadeur van Oostenrijk zo van Nancy onder de indruk dat hij haar uitnodigde voor een nieuw operagezelschap in Wenen. Nancy kwam en toucheerde meteen het hoogste honorarium van het hele gezelschap. Ook Haydn was er als de kippen bij om haar te engageren. In 1784 zong ze mee in zijn oratorium Il Ritorno di Tobia, een zelden uitgevoerd werk. Maar toch zit er behoorlijk veel hoogwaardige muziek in. Zoals twee heftige koren, Ah gran Dio en Svanisce in un momento. En een aantal mooie aria’s, Sudo il guerriero, Quando mi dona un cenno en Come se a voi parlasse. Er bestaat een mooie opname van dit werk op het label Naxos.
Weg van Nancy
Iedereen liep dus weg met Nancy. Door haar zang, spel en schoonheid. En ze was blijkbaar nog erg aardig ook want ze raakte al gauw goed bevriend met Mozart en Haydn, die bij haar thuis strijkkwartet kwamen spelen. Stelt u zich voor.
Mozart viel als een blok voor Nancy en schreef en arrangeerde muziek, geschikt voor haar stem. Zo ging in 1784 Haydns voorlaatste opera in première, Armida, met een duet waar Mozart en Nancy dol op waren: Cara, sarò fedele. Maar Nancy’s stem had onvoldoende bereik, dus scheef Mozart het voor haar om. Het was in die tijd doodgewoon dat bepaalde aria’s in opera’s van de ene componist gearrangeerd werden door een andere. Met Nancy in gedachten begon Mozart zelfs aan een nieuwe opera, Lo Sposo Deluso, met op maat gesneden aria’s. Maar hij maakte die opera nooit af. Het beroerde libretto heeft daarbij vast een rol gespeeld.
Een hoge regeringsambtenaar, Graaf Karl von Zinzendorf, kwam Nancy avond aan avond in het theater bewonderen. Hij zei: ‘Storace vertolkte de rol als een engel. Haar mooie ogen, haar witte hals, haar mooie keel en haar frisse mond hadden een betoverend effect’. De bewondering van die graaf beperkte zich blijkbaar niet tot haar stem. En daarin stond hij niet alleen. Het honorarium van 17 jaar oude Nancy was zo exorbitant dat de Keizer Joseph II een keer klaagde dat hij daarmee ook 100 grenadiers kon bekostigen.
Jonge bekenden
Op zoek naar informatie over haar bleek dat de familie Mozart al veel eerder contact had gehad met Nancy’s vader. Toen Mozart acht was bivakkeerde hij met zijn vader en zijn zus Nannerl een tijd in Londen. En daar kreeg Mozart van Nancy’s vader, Stefano Storace, een paar lessen op de contrabas en hij leerde de kleine Wolfgang ook hoe je voor orkest moest componeren. Daarom is Nancy’s vader er waarschijnlijk medeverantwoordelijk voor dat de achtjarige Wolfgang in Londen zijn allereerste symfonie schreef. De omstandigheden waaronder het jochie hem componeerde zijn bekend, omdat zijn zus er iets over heeft opgeschreven: ‘In Londen, waar onze vader doodziek was – het duurde 2 à 3 maanden voor hij hersteld was – mochten wij tijdenlang de piano niet aanraken. En zo – om toch iets te doen te hebben – componeerde Wolfgang zijn allereerste symfonie (KV 16). Ik moest naast hem gaan zitten en de partijen uitschrijven, terwijl hij ze zachtjes voor mij neuriede’ Deze gebeurtenis vond plaats toen Stefano Storace op het punt stond vader te worden van een dochter. En dat was Nancy.
Luisteren?
Dit zijn de links naar de uitzendingen, waarin alle besproken muziek te horen is
Geniale muziekvrienden XV
Geniale muziekvrienden XVI
Geniale muziekvrienden XVII
Reageren? Stuur een mailtje naar Thijs Bonger.
