Hedendaags

Sonoor

ma 2 jan 2017 17:00 uur

En Blanc et Noir – Pianist Noël Lee op witte en zwarte toetsen. Een miniserie van 5 programma’s samengesteld door Evert Jan Nagtegaal. Noël Lee als ensemble-speler, als componist, als solo-pianist en als lied-pianist. Deel 5: de begeleider

Op het internet is nog steeds, ook na zijn overlijden in 2013, de site van Noël Lee te bezoeken. Daarop is zijn indrukwekkende compositielijst te zien en zijn grootse discografie, door Noël destijds heel precies bijgehouden.

Zo precies hield hij ook dagboeken bij waarin heel nauwkeurig werd opgeschreven waar en wat hij had gespeeld, met wie hij had gewerkt, wie er bij hem in de Villa Laugier was geweest, zijn commentaren op muziekstukken, zijn concertreizen en wie hij ontmoet had. Hij had ook een fabelachtig geheugen voor namen en personen. Als je die discografie bekijkt valt op hoeveel hij samenwerkte met zangers. Hij vertelde zelf in een interview dat dit al ontstaan was in zijn eerste jaren in Parijs, begin jaren ‘50. Hij werkte toen als pianist bij de lessen van een oudere Joodse dame, Maria Freund, die voor de oorlog een bekende zangeres was geweest. Op haar 80ste zong ze nog Schubert’s Erlkönig, met een kleine stem maar heel dramatisch. Noël ging met veel van haar leerlingen samenwerken en kwam in die tijd door toedoen van platenmaatschappij Valois in contact met Bernard Kruysen. Samen hebben ze heel veel concerten gegeven, ook in Nederland, en ook heel veel werk opgenomen. En samenwerken met zangers is Lee zijn hele leven blijven doen.

Het kwam vroeger wel voor dat een recensent uitvoerig na een recital de zanger en de liederen beschreef en aan het eind in één zinnetje nog even meldde dat de zanger adequaat begeleid werd door….
Er waren inderdaad pianisten die zich heel bescheiden en in dienst van de zanger opstelden. ‘Je hebt mooi gespeeld’, zou Elisabeth Schwarzkopf gezegd hebben tegen haar begeleider Gerald Moore, ‘ik heb je niet gehoord’.

Noël Lee was van een nieuwe generatie pianisten die het werken met een zanger als een duo voor twee gelijken vond. Daarmee was hij een pionier in een periode waarin toonaangevende begeleiders van het type Gerald Moore, Dalton Baldwin en Rudolf Jansen zich meer terughoudend, soms bijna onderdanig opstelden en liep hij vooruit op begeleiders van het type Sviatoslav Richter, Helmut Deutsch en Vladimir Ashkenazy die zich gedragen als solisten die ook kunnen schikken.

Met Kruysen werkte hij dus veel samen, met Anne-Marie Rodde en ook heel veel met Udo Reinemann. Het is heel bizar dat Noël Lee op 15 juli 2013 overleed, maar Udo Reinemann de dag daarvoor op 14 juli.

1. Claude Debussy – Noël des enfants qui n’ont plus de maisons

Bernard Kruysen, bariton en Noël Lee, piano

(LP ASTRÉE AS58)