Ritmundo

MENA, Nawafiz & Souk

Dat we in turbulente tijden leven hoeft geen betoog, met het Midden-Oosten als een van de brandhaarden. MENA is een nieuwe term voor de regio Middle East North Africa en ook de naam van het festival dat deze maand in Groningen plaatsvindt: “Juist in deze onzekere tijden benadrukt MENA is here het belang van diversiteit in perspectieven, waarbij kunst en cultuur bijdragen aan verbinding, verbreding en verdieping.” Gelijktijdig vinden er ook in Amsterdam (Souk) en Utrecht (Nawafiz) soortgelijke festivals plaats.

Arabicana

De drie festivals bieden het podium aan een rijke muziekcultuur, van ud tot nieuw, muziek die in de Hollandse media nauwelijks aan bod komt maar ondergronds des te meer leeft. De Nederlandse band NO Blues liep er eerder op vooruit met een nieuw genre dat ze Arabicana muntten, een mix van de Arabische ud (luit) van Haytam Safia met de americana-gitaarstijl van Ad van Meurs. Verwante fusions vind je in allerlei toonaarden in alle MENA-landen terug. In de Marokkaanse blues van Karima El Filali, de zwierige Algerijnse musette van Les Orientales en in de lichtvoetige arabeat van de Sudanese zanger Gamar Badawi.

Oum Kalthoum

Ook in het repertoire van Fairouz en Oum Kalthoum, de twee grootste zangeressen uit het Midden-Oosten, zit die ontmoeting tussen verschillende muziekwerelden. Maar nu met grootschalige ensembles waarin ud, kanun (cither) en riqq (percussie-instrument) vergezeld worden door een strijkorkest. Kalthoum was bij leven al een pan-Arabische legende. Van 1934 tot 1973 trad zij elke eerste donderdag van de maand op voor de Egyptische radio. Biograaf Mohamed El-Fers: “Als zij haar maandelijkse concert gaf lagen heel Noord-Afrika en het Midden-Oosten plat en daardoor ook het verkeer de volgende dag.” En: ”Drie miljoen mensen vergezelden haar naar haar laatste rustplaats, met aan het hoofd de toenmalige Egyptische president Anwar Sadat.” Kalthoums overlijden, 50 jaar geleden, werd onlangs herdacht met de opvoering van Oum – A Son’s Quest for his Mother door de Nationale Opera & Ballet in Amsterdam.

Data en locaties

MENA is here – 18/ 24 mei, diverse locaties (Groningen)

https://menaishere.nl/about-mena/

Nawafiz: 24 mei – TivoliVredenburg (Utrecht)

https://www.tivolivredenburg.nl/agenda/28259329/nawafiz-2025-24-05-2025

Souk: 30 mei – Concertgebouw (Amsterdam)

https://www.concertgebouw.nl/concerten/8509149-souk—amsterdam-arabic-festival-feat.-carole-samaha-naseer-shamma-more

Afspeellijst Ritmundo

1. NO Blues – The World Keeps Turning (NL) 3’40CD: Oh Yeah Habibi (CRS, 2015)
2. Haytham Safia – Galilee Grooves (NL) 3’50
   CD: Grooves From the Galilee (CRS Mem Records, 2010)
3. Karima Filali & Amsterdams Andalusisch Orkest – Araaka (NL) 6’55
   CD: Ziel| Rough (2018)
4. Oum Kalthoum – Anta Oumri (EGYPT) 15’25
   LP: Anta Oumri (Sono Cairo, 1971)
5. Natacha Atlas & The Mazeeka Ensemble – Beny Ou Benak Eih (UK) 4’08
   CD: Ana Hina (World Village, 2008)
6. Jamal Porto – Gamar Badawi (SUDAN) 3’55
   CD: Acoustic Arabia (Putumayo, 2008)
7. Fairouz – Beirut Hal Zarafat (LIBANON) 6’30
   CD: Beirut (Virgin, 1997)
8. Les Orientales – Alger, Alger (ALGERIA) 4’20
   CD: Acoustic Arabia (Putumayo, 2008)
9. Amr Diab – Nour El Ain (EGYPT) 4’25
   CD: North African Groove (Putumayo, 2005)

Techniek: Dirk Winkel, samenstelling & presentatie: Stan Rijven