Vlaamse Meesters op de Bok

Muziek bepaalde hem van jongsafaan. Toen hij nog maar 12, 13 was wist hij al: ik wil de muziek in. Maar zijn ouders hadden armoe gekend tijdens de oorlog en zagen hun zoon niet graag kiezen voor het riskante bestaan van een musicus. Hij moest maar beter voor een job kiezen waar hij goed van zou kunnen leven. Philippe Herreweghe trok naar de universiteit en combineerde er zijn artsenstudie met een muzikale opleiding aan het conservatorium van Gent. Hij werd arts en specialiseerde zich als psychiater. Maar op z’n 27ste liet hij de psychiatrie los en koos tot afgrijzen van zijn vader toch voor de muziek.

Philippe Herreweghe, foto Bert Hulselmans

In 1970 richtte hij het Collegium Vocale Gent op. Nikolaus Harnoncourt en Gustav Leonhardt merkten zijn uitzonderlijke benaderingswijze op en nodigden hem uit om mee te werken aan hun opnames van de verzamelde Bachcantates.Al gauw werd Herreweghes levendige, authentieke en retorische aanpak van de barokmuziek geprezen en in 1977 richtte hij in Parijs het ensemble La Chapelle Royale op, waarmee hij de muziek van de Franse Gouden Eeuw ten uitvoer bracht. Van 1982 tot 2002 was Philippe Herreweghe artistiek directeur van de Académies Musicales de Saintes.

In die periode creëerde hij verschillende ensembles, waarmee hij een adequate en gedegen lezing wist te brengen van een repertoire lopende van de renaissance tot de hedendaagse muziek. Zo was er het Ensemble Vocal Européen, gespecialiseerd in renaissancepolyfonie, en het Orchestre des Champs Élysées, opgericht in 1991 met de bedoeling het romantische en preromantische repertoire opnieuw te laten schitteren op originele instrumenten.

Sinds 2009 werkt Philippe Herreweghe samen met Collegium Vocale Gent aan de uitbouw van een groot symfonisch koor op Europees niveau. Sinds 2001 is hij artistiek directeur van de Accademia delle Crete Senesi, het Toscaanse zomerfestival dat sinds 2017 bekend staat onder de naam Collegium Vocale Crete Senesi.

Philippe Herreweghe liep school bij de jezuïeten. Hij is geïnfecteerd door hun credo ‘plus est en vous’ en zoekt rusteloos uitdagingen. Sinds enige tijd verkent hij het grote symfonische repertoire van Beethoven tot Stravinsky. Sinds 1997 is hij als dirigent verbonden aan het Antwerp Symphony Orchestra (de Filharmonie). Bovendien is hij een veel gevraagd gastdirigent van orkesten zoals het Concertgebouworkest Amsterdam, het Gewandhausorchester Leipzig, het Scottisch Chamber Orchestra of het Tonhalle Orchester Zürich. In de komende seizoenen staan engagementen gepland bij de Staatskapelle Dresden, het Philharmonia Orchestra London, het  Basel Kammerorchester  en het Cleveland Orchestra.

Foto: Stephan Vanfleteren

Met al deze ensembles bouwde Philippe Herreweghe bij de labels Harmonia Mundi France, Virgin Classics en PentaTone een uitgebreide discografie op met meer dan 130 opnamen. Hoogtepunten zijn ondermeer de Lagrime di San Pietro van Lassus, de Matthäus-Passion van Bach,  de integrale symfonieën van Beethoven en Schumann, Mahlers liedcyclus Des Knaben Wunderhorn, Bruckners Symfonie Nr.5, Pierrot Lunaire van Schönberg en de Symphonie de Psaumes van Stravinsky.

In 2010 startte een nieuw opnameproject waarbij Philippe Herreweghe samen met Outhere-Music zijn eigen label φ (PHI) oprichtte. Ondertussen zijn meer dan dertig opnamen beschikbaar met muziek van William Byrd tot Igor Stravinsky. De meest recente opnamen omvatten o.a. Anton Bruckners indrukwekkende Te Deum en Tweede Mis (LPH034), een nieuw volume met J.S.Bachs Trauer-Ode en cantates (LPH035) en Il quinto libro de madrigali van Carlo Gesualdo (LPH036).

Omwille van zijn consequente artistieke visie en engagement werd Philippe Herreweghe op verschillende plaatsen onderscheiden. In 1990 werd hij door de Europese muziekpers uitgeroepen tot “Muzikale Persoonlijkheid van het Jaar”. Samen met het Collegium Vocale Gent werd Philippe Herreweghe in 1993 benoemd tot “Cultureel Ambassadeur van Vlaanderen”.

Een jaar later werd hem de orde van Officier des Arts et Lettres toegekend, en in 1997 werd hij benoemd als Doctor honoris causa aan de Katholieke Universiteit Leuven. In 2003 kreeg hij in Frankrijk de titel Chevalier de la Légion d’Honneur toegekend. In 2010 verleende de stad Leipzig aan Philippe Herreweghe de Bach-Medaille voor zijn grote verdienste als Bachuitvoerder. In 2017 ontving hij een eredoctoraat aan de Universiteit Gent. In 2021 verleent de Vlaamse Overheid aan Philippe Herreweghe de Ultima, prijs voor Algemene Culturele Verdienste als bekroning voor zijn hele carrière.

Anton Bruckner – Carlo Gesualdo

Leo A. De Bock portretteert Philippe Herreweghe in deze aflevering van Vlaamse meesters op de bok aan de hand van maar vier werken. U hoort werk van, uiteraard, Johann Sebastian Bach, Carlo Gesualdo, Anton Bruckner en Antonin Dvorák.

Speellijst

Johann Sebastian Bach (1685-1750) Singet dem Herren ein neues Lied – Motet BWV 225

1. Singet dem Herrn ein neues Lied
2. Coral Wie sich ein Vat’r erbarmet – Aria Gott nimm dich ferner unser a
3. Lobet den Herrn

Collegium Vocale Gent onder leiding van Philippe Herreweghe, met Dorothee Mields, Zsuzsi Tóth en Maria Keohane sopraan, Damien Guillon en Robin Blaz contratenor, Thomas Hobbs en Hans Jörg Mammel tenor en Peter Kooij en Stephan MacLeod, bass.

Carlo Gesualdo (1566-1613) Feria Sexta, Tenebrae Responsoria voor Goede Vrijdag

1. Omnes amici miei
2. Velum templi
3. Vinea mea electa
4. Tamquam ad latronem
5. Tenebrae factae sunt
6. Animam meam dilectam
7. Tradiderunt me
8. Jesum tradidit impius
9. Caligaverunt oculi miei

Collegium Vocale Gent onder leiding van Philippe Herreweghe met Margot Oitzenger en Zsuszi Tóth, sopraan, en de tenoren Bernd Freihlich en Manuel Warwitz.

Anton Bruckner (1824-1896)

Te Deum WAB 45, Versie 1884

1. Te deum laudamus
2. Te ergo quaesumus
3. Aeterna fac
4. Salvum fac populum tuum Domine
5. In te, Domini, speravi

Collegium Vocale Gent en het Orchestre des Champs-Élysées onder leiding van Philippe Herreweghe met Hanna-Elisabeth Müller en Ann Hallenberg, sopraan, Maximilian Schmitt, bariton en Tareq Nazmi bas.

Antonin Dvorák (1841-1904)

Uit Requiem, op. 89

Offertorium

1. Domine Jesu Christe
2. Hostias
3. Sanctus – Benedictus Agnus Dei

Het Collegium Vocale Gent en het Antwerp Symphony Orchestra staan onder leiding van Philippe Herreweghe.