John Cage overleed in 1990, maar zijn muziek en reputatie zijn nog springlevend.
John Cage (1912-1990) was een geïsoleerde figuur en toch ook weer niet. Hij was jonger dan de generatie die in het Interbellum floreerde, en ouder dan de generatie van de naoorlogse avant-garde. Hij hoort bij geen van beiden – en toch ook een beetje bij allebei. In zijn lange carrière schreef hij muziek in verschillende stijlen en vanuit verschillende filosofieën. De Nederlandse Cage-kenner Paul van Emmerik deelde zijn muziek in maar liefst zes verschillende perioden in – allemaal met een volstrekt eigen karakter.
Omdat de muziek van Cage niet onder één hoedje te vangen is, gaf pianist Dante Oei in 2002 een concert waarin de complete Cage aan bod komt. Nou ja, er klinkt uit elke periode wel een werk. Van de vroege Two pieces for piano, waarin de invloed van Schönberg en Stravinski nog doorklinkt, tot aan de late Number pieces. Tussendoor horen we klassiekers op de geprepareerde piano en natuurlijk 4’33”, het overbekende stuk waarin een uitvoerende helemaal niets hoeft te doen.
Ook is er ruimte voor muziek van levende componisten. Vijf componisten werd gevraagd een stuk te schrijven dat maar één noot bevatte: C, A, G, E of D (van Dante?). Die stukken gaan nu in première – allemaal tegelijk!
Het tweede concert is een stuk homogener van aard. We horen één compositie van Cage in haar geheel: de Sonatas and Interludes for prepared piano uit 1948, gespeeld door René Eckhardt. Zestien eendelige sonates en vier tussenspelen, bij elkaar ongeveer een uur muziek. Cage’ ‘geprepareerde piano’ is een concertvleugel waarbij om en tussen de snaren allerlei voorwerpen worden gestopt: schroeven, tochtstrips, gummetjes, rubbertjes en wat dies meer zij. Het lijkt een daad van agressie tegen die arme piano, maar als u het resultaat hoort bent u vast verkocht. Dit is prachtige muziek, oorstrelend en toch uitdagend, met echo’s van raga en gamelan. Een ware klassieker uit de pianoliteratuur, die niet onder hoeft te doen voor een Bachpartita of een Beethovensonate!
Afspeellijst
Alles van John Cage, uitgezonderd nr. 2
1. Music for Marcel Duchamp
2. vijf simultane eentonige stukken
3. Two pieces for piano
4. A room for prepared piano
5. The seasons
6. 4’33” (derde deel)
7. Winter Music / Song Books (delen)
8. One
9. Sonatas and interludes for prepared piano (compleet)
Pianist
Dante Oei (1-8); René Eckhardt (9)
Details nummer 2
Componist: Samuel Vriezen
Titel: A Ritual
Noot: A
Uitvoerenden: Ned McGowan (fluit), Dante Oei (piano), Louis Aguirre (viool)
Plaats op het podium: middenvoor
Componist: Martijn Voorvelt
Titel: D
Noot: D
Uitvoerenden: Elma van Amersfoort, Jeroen Beex, Daan van der Vliet en Martijn Voorvelt (gitaar)
Plaats op het podium: linksvoor
Componist: James Fulkerson
Titel: G for John Cage
Noot: G
Uitvoerenden: Krijn van Arnhem (contrafagot), James Fulkerson (stem), video
Plaats op het podium: rechtsvoor
Componist: Cynthie van Eijden
Titel: Reading John Cage
Noot: E
Uitvoerenden: Jacob Plooij (viool), Mijke Sekhuis (sopraan), Carina Vinke (alt), Igor Bogaert (bariton)
Plaats op het podium: linksachter
Componist: Dante Oei
Titel: XXV. Pinocchio promette alla Fata di esser buono e di studiare, perchè è stufo di fare il burattino e vuol diventare un bravo ragazzo
Noot: C
Uitvoerenden: John Anderson (basklarinet), Emilie MacLachlan (basgitaar), Paula Tognazzi (stem)
Plaats op het podium: rechtsachter
