Perestrojka #23. Onze serie met werk dat tot stand kwam rond verbouwing (perestrojka) en ineenstorting (‘destroyka’) van het communisme in Oost-Europa, arriveert vandaag in Georgië, het derde ‘Land van weggeweest’ dat we aandoen in de Kaukasus.
Ali Khan, de mannelijke hoofdpersoon van de ‘Romeo en Julia’ van de Kaukasus, Ali en Nino van Kurban Said, beschrijft zijn volk als volgt: “De Georgiër lijkt op een edel ree dat toevallig terecht is gekomen in de oerwoudsamenleving van de Aziatische volkeren. Geen ander ras in het Oosten bezit die elegantie, zulke gracieuze bewegingen, zo’n overweldigende levenslust en heeft zo’n gezond plezier in nietsdoen.” En componeren, voegen we daaraan toe, en dat kunt u horen in de komende acht afleveveringen van Perestrojka met muziek van Georgische componisten. Aangezien een aantal werken op educatieve CD’s staat, kan de geluidskwaliteit te wensen overlaten en zijn ook niet altijd de uitvoerende musici bekend.
Aleksi Matsjavariani werd op 10 september 1913 geboren in Gori in het oosten van Georgië. Hij volgde het conservatorium van Tbilisi, waar hij in 1961 op aanbeveling van Dmitri Sjostakovitsj docent werd. Meer dan eens stond hij samen met Sjostakovitsj op de zwarte lijst. Zijn doorbraak kwam in 1949 met zijn vioolconcert, dat gespeeld werd door Michail Vajman in Leningrad en David Oistrach in Moskou, en met zijn ballet Otello van 1958. Uit deze balletmuziek hoort u drie delen, bewerkt voor piano.
Otar Taktakísjvili (foto) werd in 1924 geboren in de Georgische hoofdstad Tbilisi. Als student op het conservatorium componeerde hij al het volkslied van de Georgische sovjetrepubliek. Op 25-jarige leeftijd werd hij hier ook docent en daarnaast artistiek leider van het Georgische Staatskoor. In 1962 werd hij voorzitter van de Georgische Componistenbond, in 1965 minister van Cultuur van de Georgische republiek. Luistert u eerst naar een van de vier ‘Beelden van het vaderland’ voor piano uit 1970.
Andria Balantsjivádze groeide, net als zijn twee jaar oudere broer George Balanchine, met muziek op als kind van componist Meliton. Andria werd geboren in Petersburg en volgde aldaar en in Tbilisi de opleiding aan het conservatorium, waar hij ook als docent werkte. Hij was van 1941 tot 1949 dirigent van het Georgisch Staassymfonieorkest en was medeoprichter van de Georgische Componistenbond. Hij maakte zich vooral sterk voor het muziektheater en produceerde in 1936 de eerste balletproductie in Georgië. Luistert u naar twee pianominiaturen, Soechoemi en uit zijn balletmuziek Hart van de bergen.
Net zoals Aleksi Matsjavariani werd ook Soelchan Tsintsádze geboren in Gori, op 23 augustus 1925. Hij volgde eerst de opleiding in de cello, in Moskou van 1945 tot 1953 bij Semjon Kozoloepov en compositie bij Semjon Bogatyrov. Hij begon zijn muzikale loopbaan als cellist van het Georgische Staatsstrijkkwartet en schreef talloze werken voor deze bezetting, waarin hij ook veel Georgische volksmuziek verwerkte. Wij beginnen niettemin met zijn Tweede Pianoconcert, ‘Contrast’, uit 1968.
Wij besluiten deze eerste aflevering van Perestrojka met Georgische werken met de cantate ‘Goerische Liederen’ van Otar Taktakisjvili uit 1971 op liederen uit de provincie Ozoergeti in West-Georgië aan de Zwarte Zee (Foto Grigol Macharadze).
1. Aleksi Matsjavariani (Gori 23.9.1913 – Tbilisi 31.12.1995). Drie fragmenten uit de balletsuite ‘Otello’ voor piano (1957).
2. Otar Taktakísjvili (Tbilisi 27.7.1924 – Tbilisi 21.2.1989). Uit: ‘Beelden van het vaderland’ voor piano (1970).
3. Andri Balantsjivádze (Petersburg 1.6.1906 – Tbilisi 28.4.1992). Soechoemi en uit balletmuziek: Hart van de bergen (1936) voor piano.
4. Soelchan Tsintsádze (Gori 23.8.1925 – Tbilisi 15.9.1991).
Concert voor piano en symfonieorkest nr. 2, ‘Contrast’ (1968).
Nodar Gabunia, piano. Georgisch Staatssymfonieorkest olv. Zaqaria Choerodze.
http://www.georgian-music.com/free_music/classic.php.
5. Otar Taktakisjvili (Tbilisi 27.7.1924 – Tbilisi 21.2.1989).
Cantate ‘Goerische Liederen’ voor mannenoctet, gemengd koor en symfonieorkest (1971): 1) Arbeid, 2) Rouw om een gevallen held, 3) Choroemi (oorlogsdans), 4) Slaapliedje, 5) Komiek en finale.
Het Staatsacademisch Symfonieorkest en Omroepkoor en het ‘Rustavy’ vocaal ensemble olv. Otar Taktakisjvili.
RDCD 00768.
Met dank aan Natalia Gabunia en Giya Kancheli.
