Klankbron 102 Thai Lue. Deze keer in de Klankbron de Thai Lue, de bewoners van de bovenloop van de Mekong in Sipsongpanna, en het aangrenzende deel van Birma en Laos. Sipsongpanna was tot in de jaren vijftig onafhankelijk maar werd toen bezet door het Chinese rode leger en is sindsdien een deel van China.
De Thai Lue delen hun muziekcultuur en taal met de Thai Yong. De naam Yong verwijst naar de stad en de streek met dezelfde naam in Birma. Al in de 19de eeuw werd een deel van hen uit deze regio onder dwang weggevoerd en zij moesten in Lamphun in Noord-Thailand gaan wonen en werken. Ook de Lue verspreidden zich over Noord-Laos en Noord Thailand.
De Klankbron begint met een lied van de Yong achterblijvers opgenomen in Chieng Kok, een havenstadje langs de Mekong in Laos. Het geeft meteen de essentie van de stijl Kap Lue aan, spreekzang met begeleiding van een vrij riet blaasinstrument bestaande uit één buis. Het instrument heeft de naam Pii met eventuele toevoegingen die de grootte weergeven. Het wordt gevolgd door een langer Thai Lue lied uit Laos, uit Ban Pong in de provincie Bokeo waarin de luisteraars worden opgeroepen om niet te vergeten wat er gebeurd is in de recente geschiedenis.
De lengte van 10 minuten is nog maar kort vergeleken met de gewoonlijke vertellingen die makkelijk één of meerdere uren kunnen duren. Later in de uitzending zult u daar fragmenten van horen. Dan volgt een lied uit Sipsongpanna, uit de steek Meung Hing ook wel bekend als de thee regio Pu-En en het is een lied over de geest van deze streek. Dat wordt weer gevolgd door een lied over een wees uit Luang Prabang in Laos.
De opname is uit een Thai Lue dorp, Ban Hat Kho, waar de voormalige hof muzikanten van de koning van Laos wonen. Zij spelen nog de oude stijl van Kap Lue waar de begeleiding verzorgd wordt door twee vrij riet blaasinstrumenten. Het is een opname uit 1998 en wordt gevolgd door een opname van dezelfde stijl uit 2022 gemaakt in de plaats Meung Ngen in de naburige provincie Xayabouri. Het is een lied over lokale gebeurtenissen en de vooruitgang in dit stadje. Dit eerste deel van de Klankbron wordt afgesloten met een lied uit Nood Thailand in de daar populaire stijl Saw met begeleiding van drie vrij riet blaasinstrumenten en een luit. Het is een lied over de befaamde monnik Khruba Sri Wichai dat na 6’30 minuten overgaat in een andere melodie en tekst en het dan heeft over hoe je moet bidden en een zuiver hart krijgt. De zangeres is afkomstig uit Phrao en hoort bij de traditionele bewoners van Lanna, Noord-Thailand. De zanger is een Thai Yong uit Lamphun.
In het tweede deel van deze uitzending hoort u een aantal liederen die men kan vinden op YouTube want ook dat is ontdekt als publicatiemiddel door de meer traditionele muzikanten. De liederen zijn vaak minder goed opgenomen soms zelfs ronduit slecht maar die zult u in deze klankbron niet horen.
Opvallend is dat men ook de langere nummers niet schuwt zoals het volgende lied waarin de begeleiding wordt verzorgd door een gitaar en dat meer dan uur duurt. Het is een fragment van een lied waarin de man en vrouw na elkaar zingen en elkaar plagen in poëtische formuleringen met een rijmschema. Het wordt gevolgd door een lied uit Sipsongpanna met begeleiding van een vedel. Dan komt een bos li
ed, een genre dat gewoonlijk buiten, veelal in het bos gezongen wordt zonder enige begeleiding. Ook dat is fragment van een lied dat bijna een uur duurt. Wij sluiten dit deel af met een lied tegen Yaa Baa, methamfetamine, een uiterst verslavend middel, dat op grote schaal geproduceerd wordt in de Shan states van Birma en tegenwoordig in heel continentaal Zuid Oost Azië en ook over de grens in China goedkoop te verkrijgen is. Daardoor zijn al veel slachtoffers gevallen. Al deze liederen zijn afkomstig uit Sipsongpanna in China. Tot het einde van de uitzending kunt u nog luisteren naar een Thai Lue lied uit Laos met een klein publiek en hun gebruikelijke juichkreten.
01 We have come to meet and talk slowly 1’48
Nai Mai Seng : voice
Nan Jan : pii
CD Laos 1
Sound Reporters SR 1002CD, tr 18
recorded by Fred Gales in Chieng Kok at the house of
Nai Mai Seng, Laos, 28-12-2004
Thai Yong
02 Tell to brothers and sisters not to forget 10’02
Nang Na Seng : voice
Yod Luang Luchai : pii
CD Laos 1
Sound Reporters SR 1002CD, tr 17
Recorded by Fred Gales in Ban Pong, Laos at the house of Nang Na Seng, 28-3-2003
Thai Lue
03 Kap Khao Pii Muang 4’46
Mai Ngen : voice
Ai Tip : Pii
Recorded Fred Gales in Meng Hing (Pu-en), China at the house of Mai Ngen, March 2006.
Thai Lue
04 Luuk Kam Pla 4’01
Nang Laa : voice
Tao Bun : pii kuu
Taw Keo : pii keo
Recorded by Fred Gales in Ban Hat Kho near the city of Luang Prabang, Laos, 1998.
CD Laos 1
Sound Reporters SR 1002CD, tr 14
Thai Lue
05 Kap Meung Ngen 6’43
Nai Kamyong Utiya: pii
Nai Kamnuan Jaykeo: pii Kuu
Nang Thalom Jaykeo : voice
Recorded in Meung Ngen, Laos, at the house of the family Jaykeo, 29-12-2022
Thai Lue
06 Saw Khruba Sri Wichai 9’59
Mae Buason Mueang Phrao : voice
Pa Khru Dungjan Wirot : voice
Anu Pong Misat : pii koi
Nai Chaiwat Chadsingkew : pii klang
Nai Sanee Sawkeow : pii lek
Nai Surapon Chiengta : süng
The song was recorded by Fred Gales at the Siam Studio
in Chiang Mai in 2005.
CD Theravada Buddhist Recitations and Songs
Sound Reporters SR 1004CD, tr 2
Lanna Thai
07 Teasing 1 5’59
Khao poem form
Ai Nuan : voice, guitar
I Seng Joy : voice
Thai Lue
https://www.youtube.com/watch?v=2tOewQoFEWs
08 Kap Lue Kap Khao Sipsongpanna 3’20
I On Keo : voice
Ai Pan Siting : saw
Thai Lue
https://www.youtube.com/watch?v=tmzSIzEKD5g
09 Forest song 4’05
Ai Khong Jenghung : voice
I Dam Jiangjai : voice
Thai Lue
https://www.youtube.com/watch?v=IEIJ5_KMueI
10 Yaa Baa forbidden to eat 3’42
Performers not mentioned from Mueng Hai
Kap Khao, about the thing forbidden to eat in human life
about Yaa Baa.
Thai Lue
https://www.youtube.com/watch?v=fPWdb-S5a1o
11 Visiting and asking for the news. 5’35
Nang Na Seng : voice
Yod Luang Luchai : pii
CD Laos 1
Sound Reporters SR 1002CD, tr 15
recorded by Fred Gales in the village of Ban Pong in the house of Nang Na Seng, 28-3-2003
Thai Lue
