Een os op het dak 9: Entartete Musik (2).
Vandaag de negende aflevering van ‘Een os op het dak’ van Thea Derks. In dit programma volgt zij losjes het betoog van haar boek ‘Een os op het dak: moderne muziek na 1900 in vogelvlucht’, een introductie in gewonemensentaal.
In aflevering 8 stonden we stil bij de zogenoemde ‘Entartete Musik’ – een noemer waaronder de nazi’s in de jaren 1920-30 alle muziek schaarden die hen onwelgevallig was. Dit betrof niet alleen atonale en andere vooruitstrevende composities, maar ook alles wat maar enigszins zweemde naar jazz of andere ‘negermuziek’.
Sowieso werd alle werk van Joodse componisten verboden, zelfs Mendelssohn en Mahler moesten het veld ruimen. De nazi’s hadden een bijzondere voorkeur voor schlagers en operette. Zo was Hitler dol op Franz Léhar, die werd onderscheiden met een Goethe-Medaille. Ook componisten als Beethoven, Bruckner en Wagner stonden in hoog aanzien.
Anders dan veel van zijn collega’s vluchtte de Tsjechisch-Joodse componist Erwin Schulhoff (1894-1942) niet naar Amerika, maar bleef hij in Europa. In 1929 voltooide hij zijn opera Flammen, geïnspireerd op de figuur van Don Juan, maar de première in Berlijn werd vanuit politieke en racistische motieven afgezegd; de eerste uitvoering vond in 1932 plaats in Praag.
In 1941 werd Schulhoff opgepakt en naar een concentratiekamp in Beieren gestuurd, waar hij een jaar later aan tuberculose overleed. Vandaag opnieuw aandacht voor zijn zelden uitgevoerde opera Flammen.
Tip: als u de Os aanschaft via de website boekenbestellen.nl ontvangt u een exemplaar met persoonlijke opdracht.
Erwin Schulhoff: Uit Flammen: Deel 2 (van drie).
Don Juan: Kurt Westi.
Donna Anna: Jane Eaglen.
Der Tod: Iris Vermillion.
Der Komthur: Johann-Werner Prein.
Rias-Kammerchor Berlin (Marcus Creed koordirectie).
Deutsches Symphonie-Orchester Berlin olv. John Mauceri.
Samenstelling, presentatie en montage Thea Derks
