Dmitri Sjostakovitsj (1906-1975) – Strijkkwartet nr.12, in Des-gr.t., opus 133 (1968)
- Moderato, 2. Allegretto
Uitvoerenden: Quatuor Danel
CD: Alpha Classics
Dmitri Klebanov (1907-1987) – Strijkkwartet nr.5 (1966)
- Allegro non troppo, 2. Andante, 3. Vivace
Uitvoerenden: ARC Ensemble
CD: Chandos
Dat uitgerekend het twaalfde kwartet van Sjostakovitsj met een twaalftoonsmelodie begint lijkt geen toeval te zijn. In het Twaalfde kwartet, in Des-gr.t. (opus 133) uit 1968 speelt de cello direct in de eerste maten van het eerste deel (Moderato) een twaalftoonreeks. Door de twaalftoonchromatiek klinkt dit kwartet extra heftig, vol duistere dramatiek. Sjostakovitsj was immers al enige tijd ziek en zou tot zijn dood geregeld en soms ook langdurig gehospitaliseerd worden.
Ondanks de strenge regelgeving van de Sovjetleiders ten aanzien van de juiste manier om muziek te componeren binnen het systeem, durfde ook Dmitri Klebanov het in de jaren zestig aan langzaam zich op het terrein van een meer dissonante muziek te wagen. De vruchten daarvan hebben hun weg gevonden in bijvoorbeeld het Vijfde strijkkwartet uit 1966.
