Nigeriaanse Igbo highlife muziek: Prince Nico Mbarga
De Nigeriaanse zanger Nico Mbarga, beter bekend als Prince Nico Mbarga, werd geboren op 1 januari 1950 in Abakaliki in Oost-Nigeria. Zijn vader was afkomstig uit Kameroen, zijn moeder uit Nigeria. Zijn vader, Cosmos Obama Mbarga, kon de sanza (duimpiano of lamellofoon) bespelen en Nico bracht zijn jeugd door in Ikom, op de grens met Kameroen. Hij speelde er op een zelfgebouwde xylofoon en op conga en drums in schoolbands. Toen in 1967 de Biafra oorlog uitbrak, vluchtte hij naar Mamfe, in Kameroen, waar hij zijn muzikale ambities kon nastreven. Daar leerde hij de elektrische gitaar bespelen en werd hij beïnvloed door Congolese muziek. Zijn debuut was in 1970 met een hotel band, Melody Orchestra. Na afloop van de burgeroorlog, in 1970, keerde hij terug naar Nigeria, waar hij in Onitsha zijn groep, Rocafil Jazz, oprichtte.
Daar ontmoette hij de veelzijdige bandleider Bobby Benson, die met zijn band “Bobby Benson Jam Session” populaire highlife speelde. In die band speelde ook de trompettist Victor Olaiya, die eigenlijk Victor Abimbola Olaiya heette, maar zich Dr. Victor Olaiya liet noemen. Deze werd geboren in Calabar als het 20ste kind in een familie van 24 kinderen, op 31 december 1930. Hij zou nu dus 88 jaar oud moeten zijn. Olaiya had erg rijke ouders, afkomstig uit de Yoruba-stad Ijesha-Ishu in Ekiti State. Zelf was hij getrouwd met veel vrouwen. Enkele van zijn kinderen werden beroemd, zoals een dochter, de Nollywood filmster Moji Olaiya, die jong overleed en zijn zoon Bayode Olaiya, die zingt in de band van zijn vader en ook bankier is.
Olaiya’s highlife maakte vooral gebruik van Ghanese melodieën. Daarentegen introduceerde Roy Chicago, die ook in de band van Bobby Benson speelde, meer Nigeriaanse thema’s in de highlife.
Roy Chicago’s eigenlijke naam was John Akintola Ademuwagun. Hij speelde trompet en saxofoon en ook introduceerde hij de talking drums (trommels in de vorm van zandloper waarvan je de toon kunt laten variëren) in de highlife muziek. Dat is goed te horen in het nummer ‘Olowo Gbaya Ole’ van Roy Chicago & his Abalabi Rhythm Dandies, dat gaat over een jonge man die zijn vriendin kwijt raakte aan een rijke heer: “geen geld, geen liefde”.
Na het einde van de Nigeriaanse burgeroorlog werden in Oost-Nigeria diverse bands opgericht die in Igbo zongen. De eerste was Oriental Brothers International, onder leiding van Godwin Kabaka Opara. Vanaf 1977 viel deze band uiteen in diverse nieuwe groepen, zoals “Oriental Brothers International Band” olv. Dr. Sir Warrior, “Prince Ichita & the Great Oriental Brothers International Band” en “The Original Dr. Sir Warrior & His Oriental Brothers International”, of, eenvoudiger, “The Oriental Original”. Hun muziekstijl heet Igbo highlife.
Nog een zeer populaire highlife band uit Oost-Nigeria was “Ikenga Super Stars of Africa”. Deze band werd geleid door Vincent Okoroego. Ikenga is de naam van een van de krachtigste geesten bij de Igbo. Maar bij hen speelden ook musici mee afkomstig uit andere delen van Nigeria. Zij zongen niet alleen in Igbo, maar ook in Pidgin English. Hun muziekstijl wordt wel eens Pidgin Highlife genoemd.
De meest productieve Nigeriaanse gitarist was Oliver de Coque. Deze gitarist nam niet minder dan 73 LP’s op. Hij werd geboren in 1947 in het centrum van Igbo-land en heette eigenlijk Oliver Sunday Akanite. Hij was een fervent dambordspeler en omdat hij meestal won, kreeg hij de bijnaam “Game master”. Later werd hij Oliver De Ka Okwe genoemd, omdat “okwe” dambord betekent in de Igbo taal. Uiteindelijk werd dat Chief Oliver de Coque. Tijdens de Nigeriaanse burgeroorlog speelde hij in de band van het Biafra leger. Oliver de Coque was een shopaholic die enorm veel geld aan onder andere kleding uitgaf. Toen hij oud was leed hij aan hoge bloeddruk en diabetes en in 2008 overleed hij aan een hartaanval.
In 1976 speelde hij mee op het album “Sweet Mother” van Prince Nico Mbarga. Mbarga had dit nummer al in 1974 geschreven en naar zijn platenmaatschappij EMI gestuurd. Maar de medewerkers van EMI vonden het lied te kinderachtig om op te nemen. Twee jaar later werd “Sweet Mother” alsnog uitgebracht bij Rogers All Stars. Dit nummer werd de best verkochte Afrikaanse song ooit. Van de LP werden meer dan 13 miljoen exemplaren verkocht. Sommige mensen noemden “Sweet Mother” wel eens het volkslied van Afrika. Desondanks, toen in 1983 alle buitenlanders zonder verblijfsvergunning Nigeria moesten verlaten, behoorden ook de Kameroense bandleden van Rocafil Jazz tot de 2 miljoen West Afrikanen die halsoverkop moesten vertrekken.
In 1997 zou Rocafil Jazz op tournee naar Amerika gaan. Toen Nico Mbarga met zijn auto de visa op ging halen, raakte de benzine op (in het rijke ‘olie-land’ Nigeria kwam het vaak voor dat er geen benzine te krijgen was!) en ging hij verder met een motorfiets-taxi. Die werd aangereden door een auto. Nico viel met z’n hoofd op de straat en enkele weken later overleed hij in het ziekenhuis aan zijn verwondingen.
Veel interessante info over Prince Nico Mbarga: Prince Nico Mbarga.
En voor wie graag de volledige tekst van “Sweet Mother” wil zien: “Sweet Mother”
Met dank aan Muziekweb in Rotterdam.
En ook aan Gerrit Kalsbeek.
- Prince Nico Mbarga & Rocafil Jazz: Good Father (9:32).
LP: Good Father, 1977. Componist: Nico Mbarga. Rogers All Stars RAS 14 - Dr Victor Olaiya & his International Stars Band: Mo Fe Mu’Yan (4:47).
LP: Highlife Re-incarnation, 1982. Componist: Victor Olaiya. Polygram, POLP 073 - Roy Chicago & his Abalabi Rhythm Dandies: Olowo Gbaya Ole (2:57).
EP: Afro Rhythm Parade – Vol. 6, ± 1965. Componist: Tunde Osofisan. Philips P420013E - Oriental Brothers International olv. Godwin Kabaka Opara: Onye Oma (4:55).
LP: Nwa Ada Di Nma, 1975. Componist: Ferdinand Opara. Decca, DWAPS 59 - Ikenga Super Stars of Africa: Men of Today (5:09).
LP: Peace Movement Social Club Of Nigeria, 1976. Componist: Vincent Okoroego? Rogers All Stars, SP 2109 - Prince Nico Mbarga & Rocafil Jazz: Na My Choice (9:38).
LP: Good Father, 1977. Componist: Nico Mbarga. Rogers All Stars RAS 14 - Prince Nico Mbarga & Rocafil Jazz: Stella (6:03).
LP: Music Line, 1976. Componist: Nico Mbarga. Decca, 278.154 (ASALPS 8) - Oliver de Coque & the Expo 76: My Cherry (4:13).
LP: Ogene Sound Super, 1976. Componist: Oliver de Coque. Olumo Records, ORPS 48 - Prince Nico Mbarga & Rocafil Jazz: Sweet Mother (9:55).
LP: Sweet Mother, 1976. Componist: Nico Mbarga. Rogers All Stars, RAS 6
