Nuove Musiche

Het Utopia Ensemble
Het Utopia Ensemble, een kwintet uit Antwerpen, bestaat uit topmusici met internationale faam. Met Michaela Riener (mezzosopraan), Bart Uvyn (contratenor), Adriaan De Koster (tenor), Lieven Termont (bariton), Guillaume Olry (bas), en voor sommige uitvoeringen luitist Jan Van Outryve brengt het ensemble een rijke ervaring en een gepassioneerde uitvoering naar het podium. Hun recente onderscheiding met de Diapason d’Or getuigt van hun uitzonderlijke bijdrage aan de klassieke muziek. Hert ensemble repeteert en concerteert graag in de Sint-Pauluskerk in Antwerpen. Het is volgens tenor Adriaan De Koster de kerk met de beste akoestiek van Europa.

Het Antwerpen van de 16^de eeuw
Vanaf het begin van de 16e eeuw kenden de Zuidelijke Nederlanden een periode van economische voorspoed. Dat trok veel kunstenaars en musici, waardoor zowel de kunst als de muziek tot bloei kwamen. Mede als reactie op de strenge eenstemmige Gregoriaanse (kerk)muziek met een voornamelijk religieuze functie ontstond de polyfonie. Componisten ontdekten dat muziek ook gevoelens tot uitdrukking kon brengen. In de polyfonie klinken meerdere melodielijnen tegelijk. Bij vocale muziek worden die partijen gezongen door stemmen in verschillende stemregisters.

Antwerpen had midden die 16^de eeuw Brugge opgevolgd als mondiale handelshub en was in de zestiende eeuw een ankerplaats voor durvers en gelukzoekers, voor eigenzinnige geesten die in de mengelmoes van nationaliteiten een kosmopolitische openheid verhoopten. Het was een plek voor visionairen en revolutionairen die aan de Schelde trachtten hun nieuwe ideeën te verwezenlijken. Susato was zo iemand. Humanist Thomas More trouwens ook, naar wiens in Antwerpen geschreven boek Utopia het vocaal ensemble is genoemd.

Tielman Susato
Susato – zijn naam is wellicht een latinisering van de Duitse plek Soest waar hij mogelijk geboren werd – was al snel een begrip in het Antwerpse muziekleven. Hij speelde sackbut, veldtrompet, kromhoorn, fluit en blokfluit, maakte deel uit van de zogenaamde stadsspeellieden en luisterde de avonddiensten van de Broederschap van Onze Lieve Vrouw Lof op. En alsof dat nog niet genoeg was, componeerde hij ook nog.  In 1543 richtte hij het eerste muziekuitgevershuis in de Lage Landen op dat gebruikmaakte van beweegbare letters. Susato schreef en publiceerde verschillende boeken met missen en motetten in de imitatieve polyfone stijl die typisch was voor die periode.

Utopia Ensemble heeft nu een selectie uit Susato’s oeuvre met vocale muziek opgenomen, daarbij nu en dan begeleid door luitist Jan Van Outryve. Op de cd staat ook het motet ‘Salve quae roseo decora serto’; een hymne die de lof zingt van de stad Antwerpen, die de componist zoveel gegeven heeft.

Andreas Pevernage
Andreas Pevernage of Andries Pevernage (1542 of 1543 – 30 juli 1591) was een Vlaamse componist uit de late Renaissance. Hij behoorde tot de minderheid van componisten uit de Lage Landen die tijdens de turbulente periode van religieuze conflicten aan het einde van de 16e eeuw in zijn geboorteland bleven, en was een bekwaam componist van chansons, motetten en madrigalen

De godsdienstoorlogen van de 16e eeuw waren in de Lage Landen even verwoestend als in de aangrenzende streken. Ook Kortrijk – Pevernage was afkomstig van de Westvlaamse stad Harelbeke – werd door de oorlog getroffen. Pevernage ontvluchtte de stad met zijn gezin in 1577 toen de niet bepaald muziekminnende (calvinistische) geuzen de stad overnamen. Veel, later zou hij aangesteld worden als zangmeester aan de Antwerpse Onze-Lieve-Vrouwekathedraal waar hij ook begraven werd.

Pevernage was een productief componist van zowel geestelijke als wereldlijke vocale muziek. Zijn overgeleverde oeuvre telt niet minder dan 235 stukken geestelijke en wereldlijke vocale muziek.

Speellijst:

Tielman Susato (c.1510/15-na 1570)
1. Mille Regretz fera mon povre cueur
2. Mon Amy
3. Si de present peine j’endure
4. Père eternel
5. Uit Missa In illo tempore: Sanctus en Agnus Dei
6. Hoboecken dans

Josquin des Prez (c. 1445/50-1521)
7. Mille regretz

Tielman Susato
8. Les miens aussi (Réponce à Mille regretz de Josquin)
9. Salve quae roseo

Utopia Ensemble: Michaela Riener, mezzosopraan. Bart Uvyn, contratenor. Adriaan De Koster, tenor. Guilluame Olry, bas. Jan Van Outryve, luit
(cd ‘Salve Susato’, Ramée RAM 2205, 2023)

Andreas Pevernage (1542/43-1591)
10. Congratulamini mihi omnes
11. Misericorde au povre vicieux
12. Pater Noster

Utopia Ensemble
(cd ‘The Musical Universe of Andreas Pevernage; Chansons, motets, madrigals’, Ramée RAM 2006, 2021)

Aanvulling:
Tylman Susato (1500-1561)
13. Si de present peine j’endure
Jan Van Outryve, luit