Klassieke Arabisch muziek: Muwashahat
Deze aflevering is gewijd aan één van de oudste vormen van klassieke Arabische zang. Muwashshah (enkelvoud/Muwashshahat meervoud in Nederlandse Moe-oua-sjah / Moe-oua-sjaha-at) is Arabisch voor het aandoen van een sjaal of het versieren met een ketting.
Muwashshah is oorspronkelijk een Arabische poëzievorm uit het Andalusië van de tiende eeuw. In die poëzie ontbraken de strikte regels van de klassieke Arabisch poëzie en bevatte ook informele spreektaal en buitenlandse woorden. De op deze poëzie gebaseerde muziek heeft dezelfde naam gekregen: Muwashahat Andalusya. Deze muziek is echter ontstaan in de regio Syrië en Egypte in de achttiende en negentiende eeuw.
De Muwa-sh-ahat dienen als basis voor veel klassieke Arabische muziek en worden sinds de negentiende eeuw in veel stijlen uitgevoerd (bijvoorbeeld als deel van de klassieke suite Wasla of later zelfs als leermateriaal). De muzikale vorm heeft geraffineerde en vocaal veeleisende melodieën, ondersteund door ingewikkelde lange ritmische cycli (zie bijvoorbeeld hier), vaak opgevuld met kreten en uitdrukkingen zoals: Aaah, Yela lala ya lelli, Amaan.
De Muwashah wordt vaak in groepen gezongen en neemt dan de vorm aan van een vraag-en-antwoordspel tussen de zanger en het koor, waarbij de zanger de mogelijkheid heeft al improviserend versieringen toe te voegen. Vooral bij oudere ensembles is die levendige manier van uitvoeren goed te zien en te horen. Vooral de stad Aleppo in Syrië stond bekend om het levendig houden van deze bijzondere traditie. Daar werd deze zang zelfs op bruiloften en bij religieuze festiviteiten ten gehore gebracht. De tekst is echter niet religieus en gaat over schoonheid, liefde, verlangen en wijn. Dit zijn de vaste kenmerken van Soefi poëzie waarin aardse en sensuele genoegens in metaforische zin een spirituele lading en betekenis krijgen.
De meeste composities waren anoniem, maar dat veranderde toen rond eind negentiende / begin twintigste eeuw opvallend veel composities vooral in Egypte door o.a Mohamed Othman, Daoud Husni en Sayed Darwish en Syrië werden gemaakt. De stad Aleppo bracht de laatste grote componist van dit genre voort: Omar Al Batsj, die in 1950 is overleden.
We luisteren naar verschillende uitvoeringen, uit verschillende tijden en in verschillende stijlen, afkomstig uit de Levant en Egypte.
Egyptian Singerg Houria Hassan performing (Ahenu Shawaqan) with Egyptian Ensemlbe. Egyptian TV 1960s
Tracks
- (Intro) Ramani bi sahmi Hawahu / Arrow of love caught me (Composed by Dawood Hosni Cairo 1870-1927) : Hassan Haffar and Aleppo ensemble. 02:42
Maqam Bayati:
- Imlali -l- aqdah Sirfan (fill the cups for me) – Hamza Shakkur and Al-kini ensemlbe
- Fika Kol ma arah hasan (All that I see in you is beauty) (Anonymous): Louis Hage/Aida Chalhoub 02:00
- Jalla man qad sagha bardan / Tarraz arrayhaan – Ensemble Morkos (Lebanon1990s) . 03:13
- Qatili (He kills me): Ensemble Morkos (Lebanon) 02:48
- Qatili : Sayed El-Safty (78 rpm recording Egypt crica 1912 03:15
- Kahala as-sihru, Laure Daccache ( Egypt 1950s) 03:25
- Ejma’au bilqurb / Jall man qad saou’warak , Sabah Fakhri (Syria-Aleppo ) 05:35
- Wasla Yakah: Suite in maqam Yakah of (part of, including 3 Muwashshahat (composed by Omar Al-Batch, Aleppo 1885-1950) : Husnuki N-Nishwan (Your intoxicating beauty), Mubarqa’u L-Jamali (Hidden Beauty) and Bi’abi Bahi (O Your Dazzling beauty). performed by Hassan Haffar and Aleppo ensemble. The Aleppo suites live Paris 1999) . 08:57
- Qultu lamma ghaba (composed by Omar Al-Batch) : performed by Hassan Haffar and Aleppo ensemble. The Aleppo suites live Paris 1999) . 07:52 (Maqam Nahawand)
Maqam Rast:
- Ya ‘udhayba-l-mashraf (You with the sweet lips) S. Darwish – Mohamd Khairi (Alepp 1970s) 02:27
- Al- Oyoun el-Kawasir (The killing eyes) – Anonymous) : Aisha Hassan (Egypt 1960s) 03:48
- Al-‘azara al-maissat (Anonymous) : Beirut Oriental ensemble 05:02
- Hayyara Al-Afkaar (He made me confused) (Anonymous) : Beirut Oriental ensemble 02:35
- Hayyara Al-Afkaar (He made me confused) (Anonymous) : Beirut Oriental ensemble 02:35
- Hayyara Al-Afkaar Sayed El-Safti (78 rpm record circa 1910) 04:00
