Sanssouci

Het weer was er een groot deel van de maand al naar, maar sinds donderdag zegt de kalender het ook: het is lente! En we zien zo gauw geen reden om dat hier in Sanssouci niet te vieren.

De hoofdmoot van deze aflevering is de Lente uit Die Jahreszeiten van Joseph Haydn. Een wereldlijk oratorium dat hij tussen 1799 en 1801 schreef. Daarmee is het een van zijn laatste werken. Haydn was intussen achter in de zestig en zijn krachten lieten hem in de steek. Bovendien had hij veel aan te merken op het libretto, dat hij bijzonder onpoëtisch vond. Veel mensen zijn het met hem eens. De tekst van een welgestelde stedeling over het simpele onbedorven plattelandsleven doet intens oubollig aan.

Gelukkig heeft Haydn er alles aan gedaan om de mooiste muziek uit deze tekst te halen. Hij zorgt voor afwisseling waar de tekst meer van hetzelfde biedt, en voor ritme waar de verzen verzanden. Het eerste deel begint al meteen met een duistere inleiding – niemand vermoedt dat er een bucolisch schouwspel aan zit te komen! Maar uiteindelijk wordt het deel toch wel door blijdschap en verwachting gedomineerd. “Komm, holder Lenz” blijft een favoriet bij alle oratoriumverenigingen.

Daarna draaien we een strijkkwartet van Leopold Koželuch. Deze Boheemse componist en muziekuitgever was een tijdgenoot van Mozart en Haydn in Wenen. Hij schreef muziek in alle mogelijke genres, maar wordt vooral om zijn instrumentale muziek herinnerd. Zijn Strijkkwartet nr. 3 in F draagt geen programmatische titel. Niets met de lente te maken, zou je zeggen. Maar de frisse, onschuldige muziek en de toonsoort F-groot werden door achttiende-eeuwers wijd en zijd met de lente geassocieerd. Meer excuus om deze muziek te laten horen hebben wij niet nodig.

Tot slot hoort u twee liederen van Joseph Haydn. Om in de lentesfeer te blijven zijn het zorgeloze liefdesliederen…

Afspeellijst
1. Joseph Haydn – Die Jahreszeiten: Lente
2. Leopold Koželuh – Strijkkwartet nr. 3 in F
3. Joseph Haydn – Cupido
4. Joseph Haydn – Die zu späte Ankunft der Mutter