Haydns revolutionaire ‘Sonnenquartette’
Door Thijs Bonger
Wat heeft de zon te maken met de strijkkwartetten van Haydn? Meer dan je denkt. Omdat Haydn zo ontzagwekkend veel muziek heeft geschreven en je opusnummers nu eenmaal niet zo makkelijk onthoudt, wordt elke bijnaam zo’n beetje besprongen. Zo werden de zes kwartetten opus 20 uit 1772 al gauw de ‘Sonnenquartette’ genoemd.
Met dank aan Hummel
Geen inhoudelijke reden: de kwartetten kregen hun bijnaam omdat uitgever Hummel in Amsterdam een opgaande zon had afgebeeld op de titelpagina. Deze man heeft waarschijnlijk nooit beseft hoe toepasselijk die opgaande zon was, want het waren nou net deze kwartetten, die een totaal nieuw tijdperk inluidden voor het genre. Wij rekenen opus 20 tot zijn vroege kwartetten, maar Haydn was toen hij ze schreef al veertig en had al ongeveer vijftig symfonieën geschreven. Dus zijn ontwikkeling in die twee genres liep niet parallel. Onder Haydns handen is het strijkkwartet met opus 20 echt volwassen geworden. Het heeft nu altijd vier onderling verwante delen en de vier instrumenten worden vrijwel gelijkwaardig behandeld. En eeuwenlang heeft Haydns model als lichtend voorbeeld gediend voor latere generaties componisten.
