Serene gitaargletsjerakkoorden en moddervette jazzrockuitspattingen van de bovenste plank. De Noorse gitarist Terje Rypdal (67) is van vele markten thuis. Hij componeert zelfs voor symfonieorkesten en treedt op met rockbands. Het adembenemende Noorse landschap hoor je steevast terug in zijn muziek, zoals in het bekende kamermuziekwerk ‘Lux Aeterna’.
Een veelzijdige musicus, die al sinds de jaren zeventig kind aan huis is bij het Duitse kwaliteitslabel ECM. Het Tilburgse jazzpodium Paradox heeft grote affiniteit met de esthetiek en kwaliteit van ECM en haalt geregeld musici uit de ECM-stal naar Nederland. Terje Rypdal stond al langer op het verlanglijstje, en nu was het eindelijk gelukt. Concerten van Rypdal in de Lage Landen zijn vrij zeldzaam. Geen wonder dat het Tilburgse jazzpodium Paradox afgeladen vol is op vrijdagavond 23 januari.
Het trio biedt een imposant gezicht op het krappe maar knusse podium van Paradox. Een ontmantelde monster-hammond van Stale Storlokken (ook bekend van Motorpsycho en Supersilent) pontificaal in het midden, de zeer uitgebreide drumset van de Italiaanse percussionist Paolo Vinaccia rechts daarvan en helemaal links meester Rypdal zelf omringd door twee Fender Stratocaster gitaren en een hele rits effectapparatuur.
Rypdal en zijn mannen laten er geen gras over groeien en trekken meteen fel van leer. Het diep grommend orgelgeluid van Storlokken wordt furieus begeleid door Vinaccia. Rypdal doorsnijdt deze broeierige onderstroom met zijn ijle gitaarklank. Glijdend over de snaren en stevig trekkend aan de ‘whammy bar’ van de Fender weet Rypdal een hemels vibrato te creëren. Doorstomende jazzrock met een bluesy touch en aan het eind duikt het thema van zijn live klassieker ‘Daredevil’ op. Ook zijn bekendste en meest catchy nummer ‘Per Ulv’ ontbreekt niet op de setlist en wordt met flink gejuich ontvangen.
Rypdal is echt een kind van zijn tijd (lees: de jaren zeventig). Zijn triogeluid verwijst meermaals naar de breed uitgesponnen sferische spacetrips van Pink Floyd en de jachtige, hypnotiserende jazzrock van Soft Machine. In het tintelende synthesizergeluid van Storlokken herken je zelfs de pastorale klanktapijten van krautrockers Popol Vuh. Het fraaist zijn de stukken waarin Rypdal letterlijk zingt met zijn gitaar zoals ‘Mystery Man’ (ooit nog gebruikt in de filmsoundtrack voor misdaadklassieker ‘Heat’).
Het Rypdal trio speelt een set van anderhalf uur waarbij het publiek de theatrale pauzenummertjes (compleet met opera-karaoke) van drummer Vinaccia maar even voor lief moet nemen. Rypdal pakt zijn rust waar nodig en laat nog steeds zien een van de toonaangevende gitaristen van zijn generatie te zijn.
Paradox heeft voor de maand mei nog een tweetal artiesten uit de ECM-stal geprogrammeerd: pianist Tord Gustavsen (wo 6 mei) en het Elina Duni Quartet (vr 29 mei).
Programmamaker Thema; Nieuwe Muziek Mark van de Voort.
