Sinds 2012 zendt de Concertzender Geen Dag Zonder Bach uit. Na 920 afleveringen trekt het programma een schare vaste luisteraars, waaronder veel musici van over de hele wereld, vooral uit Duitsland, Zwitserland en de VS. De uitspraak ‘Geen dag zonder Bach’ is van Pablo Casals die iedere dag begon met het spelen met stukken uit het WTK, voor hij zich aan de cello zette. Maar hoe zit het verder met dat programma? We vragen het Bach zelf, dat wil zeggen: Govert Jan Bach, verre verwant en programmamaker.
Hoe ontstond het idee voor GDZB?
Toen ik na 40 jaar GGZ met pensioen ging, wilde ik nog wat heel anders doen. Een patiënt van mij had me getipt over de Concertzender en mij ook bij de Concertzender aanbevolen. Ik had wel oren naar een doorgaand muziekprogramma, ook omdat ik al heel veel met muziek werkte in de GGZ.
Tezelfdertijd had Joop van Zijl zich aangediend bij de Concertzender om aldaar wat te gaan doen. Toen kreeg directeur Sem de Jongh het lumineuze idee voor een ‘werkdagelijks’ programma onder de naam ‘Geen dag zonder Bach’. En er waren uitstekende mensen voor een heel team beschikbaar, Irene Stolp (eindredacteur Oude Muziek), editor Hans en technicus Benno Wormgoor. Zo vormden wij een 5-koppig team die vanaf najaar 2012 ruim 500 afleveringen hebben gedragen van het werkdagelijks Geen dag zonder Bach van 13 tot 14 uur.
GDZB is vanaf het begin een echt teamproduct. Joop van Zijl moest helaas om gezondheidsredenen stoppen met presenteren bij aflevering 550 geloof ik. Ik heb die rol toen naar beste kunnen overgenomen maar kon natuurlijk niet tippen aan de professionele stem van Joop, herkenbaar voor iedere Nederlander. We zijn nu op weg naar de 1000e aflevering, met een aardige luisterdichtheid voor de CZ. We doen themaweken en stellen nominaties voor aan het eind van het jaar voor de Bach-CD van het jaar. Een door musici felbegeerde titel.
Luister je ook werkelijk elke dag naar Bach?
Vrijwel, maar mijn lievelingen Schubert, Mozart, Bruckner en Brahms gaan wel eens voor. Maar ik luister wel iedere werkdag de definitieve aflevering en hoor dan dus altijd Bach. Altijd spannend. En welk mooi beeld Irene Stolp erbij gevonden heeft.
Ben je anders naar Bach gaan luisteren door GDZB?
Ja, en mijn kennis over Bach is door deze jaren enorm toegenomen. Ik begrijp zijn taal steeds beter. Zijn muziek ontroert me nog steeds en treft me in het hart. Of zweept me op als het om dansen gaat.
Welke uitzendingen zijn je bijgebleven?
Ik heb een aantal interviews afgenomen die dan in de uitzending werden verwerkt. Peter Kooij, Philippe Herreweghe en Masaaki Suzuki. Van de laatste was ik ook bij de opname door de Concertzender van de Hohe Messe in het Concertgebouw. Er was een aflevering over de Ostinato in Bach die ik samenvoegde met de Canto van Ten Holt, dat was een heel geslaagde aflevering.
Waar verheug je je nog op?
Ik krijg nog een kleinzoon, een Bachje dus. Dat wil ik nog wel meemaken. Ik zou nog wel een boekje willen schrijven Bach en de dood. Aan tafel met Bach komt binnenkort al uit, maar dit is een oude wens van mij. Dat wordt dan mijn 7e boek, de meeste van na mijn pensionering. Ik heb wel last van hersenletsel. Dus het leven is mooi, maar daardoor ook zwaarder.
Hoe bepaal je welke uitvoering je kiest?
Het moet gewoon zo goed mogelijk zijn. Precies, zuiver, met aandacht. Liefst klein bezet. Zodat ik alle stemmen apart kan horen. Dat is Bach: contrapunt waarin je de 2e tenor ook nog kan horen en die ene passage in de altviool. Geen romantisch gedweep.
Wat wil je de luisteraar vooral overbrengen?
Meer kennis van en liefde voor Bach. Zijn streven, zijn drive, zijn power zijn levenslust, zijn genialiteit. Waarin hij geloofde. Hoe hij vanuit een kansloos begin de grootste componist ooit werd. En rust, troost en structuur.
